31 TBB Dergisi 2022 (160) Oğuzhan SAPAN / Tuğba ÜNSAL SAPAN bazılarında ise her birey ya da 18 yaşını doldurmuş her kişinin DNA’sı alınarak buna ilişkin veri depolanmaktadır.76 Günümüzde en büyük DNA veri tabanına sahip ülke Çin’dir. 2020 yılı itibariyle bünyesinde 80 milyon DNA profilini bulundurmaktadır. Ayrıca DNA veri tabanlarına sahip ülkelerin karşılaştırma yapmak için adli veri tabanları dışında, kayıp kişiler ve insan kalıntılarına ait DNA profilleri arşivi de tutulabilmektedir. Kayıp kişilere ait tutulan veri tabanı kişilerin bulunmasında etkili olmaktadır.77 Ülkemizde ise 2007 yılında Adalet Bakanlığı tarafından ulusal DNA veri tabanı kurulmasına yönelik “DNA Verileri ve Milli DNA Veri Bankası Kanunu Tasarısı” (bundan sonra Tasarı olarak anılacaktır) hazırlanmışsa da söz konusu tasarı kanunlaşmadığından, hâlihazırda kanunla kurulmuş bir DNA veri tabanı bulunmamaktadır.78 Burada belirtilmesinde yarar görülen husus, DNA veri tabanına sahip olunmasa da genetik analizör cihaz yazılımının tüm çalışılan DNA profillerini, üretici firma otomatizasyonu gereği arşivlemesidir. Bu verilerin analist tarafından istenildiği takdirde silinebilmesi mümkündür. Gelişen teknoloji, bu cihazların yazılımı üzerinde de etkili olduğundan daha önce çalışılan bir kişiye ait DNA, başka bir olayda yeniden tespit edilirse, yazılım bu DNA profilleri arasında uyum olduğunu otomatik olarak analiste bildirmektedir. Hatta laboratuvarda çalışan kişilerin DNA profilleri yazılıma personel olarak tanıtılırsa personel kaynaklı bir kontaminasyon (bir biyolojik örneği başka bir biyolojik örneğin bulaşması) uyarısı vermektedir.79 soruşturmalarında DNA profilleme yapan ülkeler arasında gösterilmiştir. 76 David Cyranoski, https://www.nature.com/articles/d41586-020-01984-4 (Son erişim tarihi 29.07.2021); CA. Crouse/L. Bauer/T. Sessa/A. Looper/J. Sikorsky/ DT. Yeatman, s.254-256; P. Johnson/R. Williams/P. Martin, “Genetics and Forensics: Making the National DNA Database”, Science Studies, 2003, C: 16, S:2, s. 23-27. 77 Kumar/Babu/Rohatgi, s. 8. 78 Yenisey/Nuhoğlu, s. 693 vd.; Tasarı’nın 12. maddesi şöyledir: “Bu Kanun hükümlerine göre örnekler üzerinde yapılan laboratuvar analizleri sonucunda elde edilen DNA profilleri, Banka bünyesinde oluşturulan sisteme kodlanarak kaydedilir”; Tasarı hakkındaki eleştiriler için bkz. Altaş, s. 102 vd.; Atalay, s. 155 vd.; Fulya İlçin Gönenç/Kemale Aslanova, “Biyobankalar ve Milli DNA Veri Bankası Kanunu Tasarısı”, İstanbul Aydın Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2018, Cilt: 4, Sayı: 2, s. 13; Özbek, s. 71 vd. 79 GeneMapper™ ID-X Software v1.6, Applied Biosystems User Bulletin, Thermo Fischer Scientific, 2019, s. 12-14 (https://assets.thermofisher.com/TFS-Assets/ LSG/manuals/100073905_GMIDX_v1_6_UB.pdf Son erişim tarihi 20.07.2021)
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1