140 Depremden Kaynaklanan Manevi Zararlardan İdarenin Sorumluluğu da gerçekleşen olaylar olarak tanımlanmakta, idari davranış ile zarar arasındaki illiyet bağını ve dolayısıyla idarenin kusurlu ve kusursuz sorumluluğunu kaldırdığı kabul edilmektedir.14 Buradan hareketle mücbir sebebin unsurları öngörülemezlik, önlenemezlik ve ayırıcı unsur olarak dışsallık ele alınmaktadır. Kusursuzluk unsuru ise mücbir sebebin zorunlu bir unsuru olarak ele alınmamaktadır.15 Bununla birlikte belirtmek gerekir ki mücbir sebebin asıl olarak etkili olduğu alan kusursuz sorumluluk halidir. Zira kusurlu sorumlulukta idarenin sorumluluğunun ortadan kalkması için ya kusursuz olduğunu ya da mücbir sebebin bulunduğunu ortaya koyması gerekir. Yani kusursuzlukla mücbir sebep aynı sonucu doğurmaktadır. Kusursuz sorumlulukta ise idarenin kusursuz olduğunu ispatlamak suretiyle sorumluluğu ortadan kalkmayacağı için, burada mücbir sebep başlı başına sorumluluğu ortadan kaldıran bir neden olarak ortaya çıkmaktadır.16 Özel hukukta da illiyet bağını kestiği için depreme, sorumluluğu kaldıran hal olarak ele alınan mücbir sebep örneği olarak sıklıkla yer verilmektedir.17 Umulmayan olaylar arasında mücbir sebebin çok büyük şiddet arz etmesi sebebiyle ilke olarak sorumluluğu kaldırdığı da ifade edilmektedir.18Ancak özel hukukta da bir olayın mücbir sebep olarak kabul edilebilmesi için olayın gerçekleştiği andaki teknik ve bilimsel verilere göre her türlü önlem alınsa bile ortaya çıkan zararın hiçbir şekilde önlenemeyecek nitelikte olması gerekmektedir.19 Belirtmek gerekir ki idarenin kusurunun varlığı halinde bir olay yargı yerlerince mücbir sebep olarak nitelense bile idarenin sorumluluğuna hükmedilmektedir. Nitekim Danıştay kimi zaman mücbir sebebin unsurları bakımından özel bir değerlendirme yapmaksızın depremi doğrudan mücbir sebep olarak nitelemekte, bununla birlikte zararın münhasıran depremden doğup doğmadığı, zararın idare tara14 Günday, s.384. 15 Yayla, İdarenin Sorumluluğu., s. 49. 16 Jacques Petit, Pierre-Laurent Frier, Droit Administratif, 14e édition, LGDJ, Paris 2020, s.735. 17 Ahmet Kılıçoğlu, Borçlar Hukuku, Genel Hükümler, 22. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara 2018, s. 413; Fikret Eren, Borçlar Hukuku, Genel Hükümler, 20. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2016, s.580. 18 Eren, s.516. 19 Eren, s.582.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1