141 TBB Dergisi 2023 (167) Şerife YILDIZ AKGÜL fından ağırlaştırılıp ağırlaştırılmadığı hususlarını inceleyerek hüküm tesis etmektedir. Zararın münhasıran depremden kaynaklanması halinde idare zararlardan sorumlu tutulmazken, zararın deprem bölgesi olarak saptanan bir alanda deprem mevzuatına aykırı olarak inşaat ruhsatı verilmesi ve fay hattının yapılaşmaya açılması örneklerinde olduğu gibi idare tarafından ağırlaştırıldığının tespiti halinde idare kusuru oranında sorumlu tutulmaktadır.20 Dolayısıyla deprem sonucu oluşan zararlardan idarenin sorumlu olup olmadığı belirlenirken ya doğrudan idarenin kusuru olup olmadığı hususu araştırılarak ya da mücbir sebebin öngörülemezlik ve önlenemezlik unsurları bakımından bir inceleme yapılarak idarenin kusuru olup olmadığı tespit edilmektedir. Öngörülemezlik mücbir sebep olarak nitelenecek olayın gerçekleşeceğinin öngörülememesini veya olayın gerçekleşeceği öngörülse bile sonuçlarının öngörülemeyecek etkilere sahip olmasını ifade etmektedir. Bu unsurun değerlendirilmesinde, olayın gerçekleşme sıklığı, yoğunluğu, yer ve zaman bakımından belirlenebilir olup olmadığı hususlarına göre değerlendirme yapılmaktadır.21 Esasında mücbir sebep olarak nitelenen doğal olaylar önceden gerçekleşmiş, dolayısıyla bilinen olaylardır. Bu olayların mücbir sebep olarak nitelenmesi bunların doğurdukları sonuçların etki ve yoğunluğundan kaynaklanmaktadır. Bu noktada önlenemezlik unsuruna başvurulmaktadır. Önlenemezlik sadece olayın meydana gelişi bakımından değerlendirilmemekte aynı zamanda olayın neden olabileceği ve zararlı sonuçlarını önlemenin mümkün olup olmadığı bakımından da değerlendirilmektedir. Zararın ortaya çıkmasını önlemeye yönelik edim şeklinde faaliyetler ile ya da kayıtlayıcı faaliyetler ile mücbir sebep olarak nitelenebilecek faaliyetin zararının kısmen ya da tamamen idarece önlenmesinin mümkün olup olmadığı değerlendirmesine göre idarenin sorumluluğu belirlenmektedir. İdarenin olayın etkilerinin önlenmesi için yer seçimi, uyarı ve düzenlemeler yapıp yapmadığı 20 DİDDK, E.2008/11, K.2009/3108, 17.12.2009, https://www.danistay.gov.tr/assets/pdf/yayinlar/dergi/20_05_2019_042636. pdf, s. 38 (36-39) söz konusu kararda idarenin kusuru bulunmadığı, zarar görenin kusuru bulunduğu gerekçesiyle idarenin sorumlu olmadığına hükmedilmiştir. 21 Yayla, İdarenin Sorumluluğu…, s. 50-52.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1