15 TBB Dergisi 2023 (167) Muhammed Ali AYDIN şim ve atılımlarında bağımsızdır; önemli ve önemsiz birçok karar alır. Ulusal politikayı saptar ve yürütür.38 Cumhurbaşkanının mümtaz konumu yanında kanımca Fransızların 5. Cumhuriyetle artık saplantı noktasına varmış istikrar takıntıları şu anki sistemlerine damgasını vurmuştur. 4. Cumhuriyette dar bölgeli nispi seçim sistemi uygulandığı için meclis içerisinde parçalı bir görüntü oluşabiliyordu. Birçok küçük parti meclise giriyor, bunun sonucunda koalisyon hükümleri oluşuyor ve bunlar da kalıcı olmuyorlardı. 11 yılda 27 hükümetin kurulup dağılması gibi bir sonuç özellikle seçim sisteminden kaynaklanıyordu. Irkçı, sağ, merkez, sosyalist ve komünist partilere bölünmüş olan Fransa’da dar bölgeli ve oransal olarak sandalye dağıtımı yapan seçim sisteminde meclise oldukça azınlık görüşlerini yansıtan gruplar dahi girebiliyordu. Bu sistemin halkın görüşlerinin büyük ölçüde meclise yansıması nedeniyle daha demokratik olduğu açıktır. Temsilde adalet diye ifade edilen seçmenin oyunun oranına göre yasama organına yansıması ilkesi tam anlamıyla bu sistemde uygulanmaktaydı ancak çok parçalı meclis sebebiyle yürütme organının güçlü ve istikrarlı bir şekilde oluşamaması problemi Fransızları yönetimde istikrarı sağlamak için aşırı tedbirler almaya itmiştir. Yeni seçim sistemi eski sistemden tamamen farklıdır. Fransa’nın 5. Cumhuriyetteki seçim sistemi tek isimli iki turlu çoğunluk sistemidir (le scrutin uninominal a deux tours). Bu sistemde ülke her biri sadece bir milletvekili çıkaran seçim bölgelerine bölünür. Bu sistemde seçimin 2 turda yapılma ihtimali vardır. Birinci turda, bir aday geçerli oyların mutlak çoğunluğunu yani yarıdan bir fazlasını elde edebilirse, o aday seçilmiş olur. İkinci tura gerek kalmaz. Buna karşılık, ilk turda hiçbir aday mutlak çoğunluğu sağlayamamışsa, bir müddet sonra o seçim çevresinde ikinci tur oylama yapılır. Bu tura ilk turda en çok oy almış iki aday veya belirli bir oranın üzerinde oy almış adaylar katılabilir. İkinci turda mutlak çoğunluk aranmaz. En çok oy alan aday kazanır.39 Fransa özelinde uygulanan tek isimli iki turlu çoğunluk sistemine göre eğer ilk turda hiçbir aday geçerli oyların mutlak çoğunluğunu alamazsa ikinci tura birinci turda kayıtlı seçmenlerin 38 Maurice Duverger, Seçimle Gelen Krallar, Konuk Yayınları, İstanbul, 1975, 1. Baskı, s.7 39 Gözler, a.g.e., s.136
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1