17 TBB Dergisi 2023 (167) Muhammed Ali AYDIN maddesine göre organik yasalara ve meclis iç tüzüğüne yapılan bütün değişiklikler yürürlüğe girmeden önce otomatik olarak Anayasa Konseyi tarafından değişikliğin anayasaya uygun olup olmadığı yönünden inceleme ve denetlemeye tâbi tutulur. Organik yasa anayasada öngörülen konularda çıkarılabilecek ve anayasa hükmünü detaylı şekilde açıklayacak anayasa ile yasa arasında bir seviyede bulunan meclis tarafından mutlak çoğunlukla kabul edilen yasama aracıdır.43 Bununla birlikte sıradan yasalar ise; Cumhurbaşkanının, Başbakanın, Millet Meclisi başkanının, Senato başkanının, 60 milletvekilinin veya 60 senatörün anayasaya aykırılık iddiasıyla Anayasa Konseyi önüne getirilebilir (FR. AY. m. 61/2). Sistemde kilit taşlarından biri budur, çünkü bu blokaj sistemin diktatörlüğe kaymasını engelleyecek kadar sıkı, yürütmenin anayasaya aykırı olmamak kaydı ile her istediğini yapabilmesine fırsat sağlaması nedeniyle de gevşektir. Sonuç olarak Fransız yarı başkanlık sisteminin ön plana çıkan özellikleri şunlardır; eğer meclis çoğunluğuna da hâkimse oldukça güçlendirilmiş konumuyla Cumhurbaşkanı tek adam noktasına gelmektedir. Meclis çoğunluğu cumhurbaşkanı ile zıtlaşıyorsa başbakan ön plana çıkmaktadır. Seçim sistemi nedeniyle mecliste ezici çoğunluklar oluşmaktadır ve bu sebeple koalisyon hükümetlerine ihtiyaç kalmamaktadır. Muhalefetin ise karşı koyma imkânları kısıtlıdır buna karşılık denge mekanizması olarak Anayasa konseyi yasalar yürürlüğe girmeden önce her yasanın anayasaya uygunluğunu denetlemektedir. Hatta son tahlilde sistemin azınlığı ezmeye dönüşmemesi için dengenin yasama/yürütme karşıtlığında değil yasama-yürütme/yargı karşıtlığında arandığı söylenebilir. Çünkü Fransa’da Anayasa konseyi, Danıştay ve idari yargı ve Fransa’nın AİHS’ne taraf olması sebebiyle AİHM ve Avrupa birliğine üye olması sebebiyle Avrupa Adalet Divanı Fransa’yı ciddi anlamda etkileyebilecek kararlar vermektedir. 5. YÜRÜTME ORGANI Fransa’da yürütme organı çift başlıdır. Yürütme organın cumhurbaşkanı ve başbakan olmak üzere iki başı vardır ancak tek bir hükümet vardır. Yarı başkanlık sisteminin en görünür farkını da bu oluşturur zaten. Amerikan başkanlık sisteminde yürütme organının 43 Portelli, a.g.e., s.263
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1