18 Tarih ve Hukuk Perspektifinden Fransız Yarı Başkanlık Hükümet Sistemi başında sadece başkan vardır ve yetkileri tek başına kullanır. Buna karşılık klasik parlamenter sistemde görünürde başbakan+kral veya başbakan+sembolik yetkileri haiz cumhurbaşkanı vardır. Fransız sisteminde cumhurbaşkanı salt sembolik bir anlam ifade etmeyip aynı zamanda ülkeye hükmetmesini sağlayabilecek yetkilere de sahip olduğu için sistem mezkûr iki sistemden farklıdır. A- CUMHURBAŞKANI 5. Fransız Anayasası’nı yazan Michel Debré’ye göre rejimin anahtar organı cumhurbaşkanıdır. Meclis çoğunluğunun desteğine sahip cumhurbaşkanı sistemin işleyişinde en önemli rolü oynar.44 Cumhurbaşkanının bu hâkim rolü halkın genel oyu ile seçilmesi ve meclisin çoğunluğunun desteğine bağlıdır. Cumhurbaşkanını seçen çoğunluk ile meclisin çoğunluğunu seçen çoğunluğun uyuşması cumhurbaşkanının yürütme organının şefi olmasını ve onun üstün olmasını sağlar.45 Cumhurbaşkanının asıl gücünü halk tarafından en az %50 oy ile seçilmiş olması sağlar. “Condordance” yani uyumluluk dönemi olarak adlandırılan meclis çoğunluğu ile cumhurbaşkanının uyuşma ihtimalinde cumhurbaşkanı yürütme organının şefi olmakta ülkeyi idare etmektedir. 2000 yılında yapılan anayasa değişikliğiyle cumhurbaşkanının görev süresi 7 yıldan 5 yıla düşürülmüştür. Cumhurbaşkanının görev süresinin 7 yıl, ulusal meclisin görev süresinin 5 yıl olduğu dönemde “cohabitation” olarak adlandırılan meclis çoğunluğunun cumhurbaşkanına zıt görüşlü bir parti tarafından müteşekkil olması ihtimali vardı ve birkaç defa da gerçekleşmişti. Ancak 2000’de cumhurbaşkanının görev süresinin 5 yıla düşürülmesi ve seçim dönemi ve tarihlerinin iyice birbirine yaklaştırılması nedeniyle artık cohabitation ihtimalinin kalmadığını söyleyebiliriz. Artık Cumhurbaşkanı Fransa’nın başkanıdır denilebilir. “Cumhurbaşkanı anayasaya uyumu gözetir. Hakemliğiyle kamu gücünün düzenli işleyişini ve böylece devletin devamlılığını garanti eder. Cumhurbaşkanı uluslararası sözleşmelere saygının, toprak bütünlüğünün ve ulusal bağımsızlığın garantisidir.” (FR. AY. m. 5). 44 Pactet/Mélin-Soucramanien, a.g.e., s.411 45 André Barilari-Marie José Guédon, Institutions Politique, Sirey Yayınevi, Paris, 1998, 4. Baskı, s. 190
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1