22 Tarih ve Hukuk Perspektifinden Fransız Yarı Başkanlık Hükümet Sistemi larını sağlama iradesinden kaynaklanmalıdır. Bu konularda Anayasa Konseyinin görüşü alınır.” Cumhurbaşkanı olağanüstü durumlarda diğer anayasal kurumların yetkilerini kendinde toplayabilmektedir. Ancak bu olağanüstü dönemde cumhurbaşkanının kullandığı kamu yetkilerinin amacı diğer kamu kurumlarının yetkilerini ve görevlerini en kısa zamanda onlara geri vermek olmalıdır. Bu olağanüstü durumun 16. maddedeki şartlardan olup olmadığı ve devam edip etmediği hakkında kararı anayasa konseyi verir. Sonuç olarak cumhurbaşkanı dayandığı demokratik meşruiyet sebebiyle anayasada sayılan yetkilerini daha aktif bir şekilde kullanabilmektedir. Çifte çoğunluğa hâkimse yürütme organının başı olarak hükümete fiili olarak da başkanlık eder ve hükümeti idare eder. Cumhurbaşkanının sembolik yetkilerinin yanında meclis çoğunluğa dayansın veya dayanmasın özel af yetkileri, atama yetkileri vardır. Bunlar da kimi zaman ülke siyaseti için kritik konular olabilmektedir. Parlamenter sisteme ek olarak cumhurbaşkanına meclisle iletişimini devam ettirebilmesi için kanallar açılmıştır. Türk Anayasal Tarihi açısından da cumhurbaşkanı ve meclisin iletişiminin ne kadar önemli olduğuna dair örnekler verilebilir. Türkiye’de cumhurbaşkanı olan Celal Bayar, Adnan Menderes’e; Turgut Özal Mesut Yılmaz’a, Süleyman Demirel Tansu Çiller’e karşı parti ve meclis üzerindeki hegemonya mücadelesini iletişim kanalları olmaması sebebiyle kaybetmişti. B- BAŞBAKAN VE HÜKÜMET Parlamenter rejimin ortaya çıkışında, bakanlar eşitti ve hükümetin şefi birinci bakan, bakanlar konseyinin başkanı, Türkiye’de başvekil olarak adlandırılmaktaydı. Başbakan, klasik parlamenter sistemde devlet başkanı tarafından atanmaktaydı ve o yalnızca “primus inter pares” yani eşitler arasında birinci konumdaydı. Ancak ekibin çalışması için sürekli talimat verilmesi yerine bakanlardan birine lokomotif rolü oynaması için yetkilerin devri süreç içerisinde gerçekleşmiştir.49 Başbakan 3. Cumhuriyet döneminde hukuken yetkili olarak tanınmamıştı, 4. Cumhuriyet döneminde gerçek siyasi yetkilere sahip değildi.50 49 Chantebout, a.g.e., s. 477 50 Barilari-Guédon, a.g.e., s. 213
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1