37 TBB Dergisi 2023 (167) Muhammed Ali AYDIN Cumhurbaşkanının meclisi fesih yetkisi sınırlayan yalnızca 2 şart vardır. Önceki yıl içerisinde Cumhurbaşkanının fesih yapmamış olması ve 16. maddeye uygun olarak Cumhurbaşkanı olağanüstü yetkileri kendinde toplamış ise meclisi feshedemez.66 Meclisi fesih yetkisi, Cumhurbaşkanının kişisel bir imtiyazı olup yalnızca ona özgü bir yetkidir. Meclisi fesih için ciddi bir sınırlama olmaması sebebiyle gerçekten meclisler kolaylıkla feshedilebilmiştir. 1962, 1968, 1981, 1988 ve 1997 yıllarında cumhurbaşkanı meclisi tamamen siyasi amaçlar sebebiyle feshetmiştir.67 Fransa’da 2000 yılında yapılan anayasa değişikliği ile daha önce 7 yıl olan cumhurbaşkanlığı görev süresi 5 yıla indirilmiştir. Cumhurbaşkanlığının görev süresinin 7 yıl olduğu dönemde cohabitation durumu sıkça gerçekleşebiliyordu. Bunu aşmak için göreve yeni gelen cumhurbaşkanları eğer meclis kendine zıt ideolojide ise derhal meclisi feshediyor ve böylece kendine yakın parti bu seçimle beraber meclise çoğunluk olarak geliyordu. Ancak 5 yıllık Cumhurbaşkanlığı ve Meclis seçimleri aynı tarihlerde yapıldığı için artık cohabitation durumu reformdan beri gerçekleşmemektedir. Cumhurbaşkanı içerisinden çıktığı partiyle beraber yürütme organını oluşturmakta ve mecliste de kendi ideolojisine yakın milletvekilleri çoğunluk oluşturmakta, bu sebeple Cumhurbaşkanı sürekli ön planda olmaktadır.68 Hükümet kendi inisiyatifiyle meclisten güvenoyu (un vote de confiance) isteyebilir. Hükümet kendi iradesiyle bir programı için veya genel siyasi deklarasyonu için meclisten güvenoyu isteyebilir. Görev sırasında istenen güvenoyu eğer kabul edilirse meclisin hükümete desteğini gösterir. Ancak en başta hükümet güvenoyu alamadığı takdirde istifa etme tehdidinde bulunduğu için aslında meclisi bir siyasi tercihe de zorlamaktadır.69 Başbakan, genel siyasi bir beyannamenin Senato tarafından tasvip edilmesini isteyebilir. Normalde hükümet meclise karşı sorumludur, senatoya karşı sorumlu değildir; ancak parlamentonun seçkin kanadının desteğini almak seçmenler önünde başbakana prestij kazandırır. 66 Pactet/Mélin-Soucramanien, a.g.e., s.426, 427 67 Pactet/Mélin-Soucramanien, a.g.e., s.426 68 M. Eric Sales, Galatasaray Üniversitesi, (http://www.euractiv.com.tr/politika-000110/interview/eric-sales-bakanlk-sisteminde-snrsz-otoriteyi-dengelemekart-012570 Son erişim: 13.06.2022) 69 Chantebout, a.g.e., s. 532
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1