61 TBB Dergisi 2023 (167) Kadir YILDIZ uygun kişilerin paylaşımlarını benimsemektedirler. Ayrıca bunları derin bir inançla ve gerçekmişçesine savunmakta ve paylaşmaktadırlar. Post-truth dönemin bir özelliği olduğunu aktardığımız bu inanmak istediğini gerçek kabul etmek durumu sosyal medya uygulamalarında sıklıkla karşılaştığımız bir olgudur. WhatsApp uygulaması bir web 2.0 aracı olmakla birlikte insanların birbiriyle haberleştiği bir kanal olarak sosyal medya kavramı içine dâhildir. Bu uygulamada diğerlerine nazaran daha farklı bir pekiştireç karşımıza çıkmaktadır ve bu pekiştireç WhatsApp uygulamasını diğer sosyal medya uygulamalarından ayrıştırmaktadır. Çünkü WhatsApp uygulamasında telefon rehberimizdeki kişilerle muhatap olunmaktadır. Yani diğer uygulamalara göre daha özel daha ailevi bir alanda hareket edilmektedir. Bu durum çemberi daraltmakta ve dolayısıyla güven duygusunu artırmaktadır. WhatsApp uygulamasında iletişimde olduğumuz kişilerin aile üyeleri ve arkadaş grupları gibi daha yakından tanıdığımız kişiler olması gelen bilgiye şüpheyle yaklaşma ihtimalini büyük oranda düşürmektedir.36 Sözgelimi ‘Dikkat dikkat! Suudi Sağlık Bakanlığı uyarı yayınladı.’ cümlesiyle başlayan ve WhatsApp aracılığıyla sosyal medyada hızla yayılan bir dezenformasyon örneği covid-19 pandemisi döneminde oluşturulmuştur. Hurmaların önce yıkanması gerektiğini çünkü bu sezon hurma ağaçlarında çok sayıda yarasa olduğu ve hurma ağaçlarına yarasaların koronavirüs taşıdıkları iddiası yayılmıştır.37 İşin daha vahim durumu bu bilgi Ramazan ayında yayılmıştır. Bu bilgi bir ülkeyi yerinden oynatacak kadar etkili olmayabilir fakat etkileyeceği kişiler illaki olacaktır. Bu yalan bilgiyi ekonomik, toplumsal ve dini olarak üç açıdan ele alarak inceleyelim: Ekonomik açıdan Ramazan ayı öncesi yüklü miktarda hurma ithal eden esnaf ve tacirler ürünleri satamayacağı için direkt olarak zarar edecektir. Devlet satılamayan ürünlerden vergi alamayacağı için devletin de dolaylı bir maddi zararı olacaktır. Toplumsal açıdan incelersek zaten korku ve endişe içinde olan toplum içinde bu yalan bilgiler daha fazla korku ve endişe yaratmaktadır. Pandemi sebebiyle yediklerinden, içtiklerinden ve hatta soludukları havadan dahi mikrop kaparak ölebileceklerini düşünen insanların olduğu 36 Recep Ünal/Ahmet Taylan, “Sağlık İletişiminde Yalan Haber-Yanlış Enformasyon Sorunu Ve Doğrulama Platformları”, Atatürk İletişim Dergisi, 2017, S. 14, s.94. 37 Gülin Çavuş, “Hurmalardaki Corro Virüs Ve Suudi Arabistan Sağlık Bakanlığı’nın Uyarısı” https://teyit.org/hurmalardaki-virus-ve-suudi-arabistan-saglik-bakan liginin-uyarisi Erişim Tarihi: 02.01.2023.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1