438 / 441
TBB Dergisi 2014 (110)
Şeref İBA
437
bir yolun başlangıç noktasını oluşturmaktadır. 1982 Anayasası öncesi,
Meclis soruşturması, Millet Meclisi ve Cumhuriyet Senatosu’nun bir-
leşik toplantısında ele alındığı için öncelikle “hazırlık komisyonu” aşa-
masından geçmekteydi. 1982 Anayasasıyla birlikte bu aşama kaldırıl-
mış ancak, Meclis soruşturması istemi için gerekli milletvekili imzası
sayısı, üye tam sayısının %10’una yani, 55’e yükseltilmiştir. Başka bir
ifadeyle, eski/yeni hükümet üyeleri hakkında görevleriyle ilgili cezai
sorumluluğu gerektiren bir konu varsa, yeter sayıda imza bulunduğu
takdirde Meclis soruşturması yolu her zaman çalıştırılabilir. Kaldı ki,
bunun için illa bir fezleke gelmesi de gerekmez.
Görevi başındaki ya da eski bakanlarla ilgili Anayasanın 100. Mad-
desine göre, Meclis soruşturması konusu olması gereken herhangi bir
bilgi, belge, ihbar ya da mahkeme kararı, TBMM başkanlığına ulaştı-
ğında takip edilecek yolun ne olacağı konusunda Anayasa ve İçtüzük-
te yazılı bir kural bulunmamaktadır. Ancak, görevsel suçlamalarda ba-
kanlık göreviyle ilgili getirilmiş anayasal bir korunak ya da özgün bir
güvence niteliğindeki meclis soruşturması mekanizmasının işletilmesi
dışında başka bir seçenek de bulunmamaktadır.
Meclis soruşturması için “bilgiye sunma” uygulaması
Yargı organlarınca yürütülen soruşturmalarda, bakanlık göreviy-
le ilintili bir suç isnadına dayanak oluşturan bilgi ve belgelerden mil-
letvekillerinin haberdar edilmesi için bir çıkış yolu bulunması ihtiyacı
ortaya çıktığında, hazırlanan bilgi notunun Başbakanlık aracılığıyla
TBMM Başkanlığına bir “tezkere” şeklinde gönderilmesi yöntemi ge-
liştirilmiştir. Uygulamayla bulunan yol, fezlekeyi TBMM Genel Kuru-
lunun bilgisine sunmaktan ibarettir.
Meclis tutanaklarına yansıyan geçmiş örneklerde, Meclis Başkanı-
nın aracılığıyla, gelen dosya (ekler dahil) hakkında Meclise bilgi veri-
lerek, dosya ve eklerinin konuya ilgi gösteren milletvekillerinin ince-
lemesine açılması şeklinde uygulama birliği sağlandığı görülmektedir.
Başbakanlık tezkeresi ekinde TBMM Başkanlığına gönderilen Ba-
kan/başbakan hakkındaki dosya, TBMM Başkanlığı tezkeresi şeklinde
Genel Kurulun bilgilerine sunulmaktadır.
21. Yasama Döneminde 5.10.1999 tarihli Genel Kurul Tutanağı-