96 / 449
TBB Dergisi 2016 (116)
Mehmet Zülfü ÖNER
95
maları gerekmektedir. Ülkede, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin
iç hukuka aktarılmasını sağlayan 1998 tarihli İnsan Hakları Yasası
(Human Rights Act), ayrımcılık alanında koruma sağlayan en önemli
metinlerden birisi olarak karşımıza çıkmaktadır
39
. Avrupa Birliği üye-
si olan İngiltere’de uluslararası sözleşmeler uygulamada her zaman
yasaların yorumlanmasında önemli bir kaynaktır.
İngiliz hukukunda ayrımcılığı önlemek için uluslararası sözleş-
meler dışında da birçok yasal düzenlemenin yapıldığı görülmektedir.
Birleşik Krallık’ta yazılı bir anayasa mevcut olmadığı için ayrımcılık
alanındaki hukuki düzenlemeler çoğunlukla yasalarla ve mahkeme
içtihatları ile geliştirilmiş, ayrımcılık yasağına ilişkin ilk düzenleme-
ler ırkçılık konusunda ortaya çıkmıştır
40
. Özellikle 1960’lı yıllardan iti-
baren ırkçılık ve dini ayrımcılığa yönelik düzenlemeler yasalarda yer
almaya başlamış, ırkçılığa ve dini nefrete tahrik suç olarak düzenlen-
miş, ırk ve din ayrımcılığından kaynaklanan şiddet eylemleri için ağır
cezalar öngörülmüştür. İngiliz hukukunda ceza hukuku yaptırımla-
rı yanında özel hukuk alanında da ayrımcılığın önlemesi için birçok
düzenleme yapılmıştır
41
. Burada yeri gelmişken belirtelim ki, politik
nedenlerden dolayı ayrımcılık yasağı ile ilgili bir kısım düzenlemeler
Kuzey İrlanda’yı kapsamamıştır
42
.
Ayrımcılığın önlenmesi için 1965, 1968 ve 1976 tarihli Irkçılık Yasa-
ları (Race Relations Act) etnisite, renk, ırk, köken ve vatandaşlık teme-
linde istihdam, mal ve hizmetlere erişim, eğitim, barınma ve kamusal
işlevlerin yerine getirilmesinde doğrudan ve dolaylı ayrımcılığı yasak-
lamaktadır
43
. Bu alandaki bir başka düzenleme 1991 tarihli Ceza Ada-
let Yasasının (Criminal Justice Act) 95. bölümünde yer almaktadır. Bu
bölümde ırk ve cinsiyet ile diğer nedenlerden kaynaklanan ayrıcılığın
önlenmesi için kurumlara bazı görevler verilmektedir. Yine 1995 tarih-
li Engelliler Ayrımcılık Yasası (Disability Discrimination Act) engelli-
lik temelinde istihdam, mal ve hizmetlere erişim, eğitim, barınma ve
39
Bkz. Hoffman David and Rowe John, Human Rights in the UK: an Introduction to
the Human Rights Act 1998, Pearson, 2013.; Lisa Firth, Protecting Human Rights,
Cambridge, Independence Educational Publishers, 2012.
40
Bamforth, Malik and O’Cinneide, 2008, s.415.
41
Sargeant, 2004, s.108 ile 141 vd.
42
Kuzey İrlanda için bkz. Bamforth, Malik and O’Cinneide, 2008, s.427.
43
Sargeant, 2004, s.73 vd.