TBB Dergisi 102. Sayı

TBB Dergisi 2012 (102)

Burcu DEMREN DÖNMEZ

dir

. Dolaylı ayrımcılık ile, görünüşte herkes için aynı ve tarafsız ol-

duğu düşünülen ancak bazı kişi ve gruplar üzerinde farklı muamele

yaratacak olan uygulamalar, yasal düzenlemeler ve tedbirler kast

edilmektedir

. Doğrudan ayrımcılıktan farklı olarak, ayrımcı etki so-

nucunu doğuran her türlü muamele yasaklanmaktadır. Bunun dış

görüntüsünün nasıl olduğu önem taşımaz, netice bakımından değer-

lendirme yapılır.

TCK m. 122/1’de kavram, kişiler arasında dil, ırk, renk, cinsiyet,

özgürlük, siyasi düşünce, felsefi inanç, din, mezhep ve benzeri sebep-

lerle ayırım yapılarak, bir taşınır veya taşınmaz malın satılmasını dev-

rini veya hizmetin yararlanılmasını engellemek veya kişinin işe alın-

ması veya alınmaması; besin maddelerini vermemek veya kamuya arz

edilmiş bir hizmeti yapmayı reddetmek, kişinin olağan bir etkinlikte

bulunmasını engellemek olarak ifade edilmiş, açıkça ayrımcılık kav-

ramı tanımlanmamıştır. Kanunda ayrımcılık yapma sebeplerinin ör-

nekleyici olarak sayılmış olması, suçta ve cezada kanunilik ilkesi (TCK

m. 2) ile çelişmektedir

. Bu yaklaşım, ulusal ve uluslararası düzenle-

melerde konunun niteliği gereği ucunun açık olarak düzenlenmiş

olmasından kaynaklanmış olabilir. Ancak düzenleyici nitelik taşıyan

kuralların iç hukuka aktarılmasında TCK’nın genel ilkeleri ve uygula-

malarının gözönünde bulundurulması gerekir.

Suçun maddi unsurunu oluşturan hareketler seçimlik ve sınırlayı-

cı olarak sayılmıştır. Aslında ayrımcılık yapısı ve kapsamı gereği çok

geniştir. Fakat kanun koyucu TCK’daki düzenleme bakımından sınır-

lı bir koruma getirmeyi tercih etmiştir. Uygulamada dikkat edilmesi

gereken bir başka konu, seçimlik hareketlerin değerlendirilmesi nok-

tasında ortaya çıkacaktır. Bu değerlendirmelerde sadece görünüşte ay-

rımcılık ile sınırlı kalınmamalıdır. Diğer bir ifade ile, doğrudan veya

dolaylı olarak maddede belirtilen saiklerle ilgili seçimlik hareketlerin

gerçekleştirilmiş olması, ayırımcılık suçunun kapsamı içerisinde de-

ğerlendirilmelidir.

6 Connolly M.,

Discrimination Law

, s. 127-128

7 Karan Ulaş, Avrupa Birliği Ülkelerinde Ayrımcılık Yasağı ve Eşitlik Kurumları, s.

. org. tr/dosya/ab-kurumlar. pdf, erişim tarihi: 27. 04. 2012

8 Benzer görüş için bkz. Öztürk Bahri, Erdem Mustafa R.,

Uygulamalı Ceza Hukuku

ve Güvenlik Tedbirleri Hukuku

, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2011, 11. baskı, s. 48