TBB Dergisi 102. Sayı

Ayırımcılık Suçu

Anayasa, devletin eşitliğin yaşama geçmesini sağlamakla yüküm-

lü olduğunu açıkça ifade etmiş, devlet organları ve idare makamları-

nın bütün işlemlerinde kanun önünde eşitlik ilkesine uygun hareket

etmek zorunda olduklarını belirtmiştir. Buna Anayasa hukukunda

eşitlik yükümlülüğü

adı verilmektedir

. Ancak Anayasa’daki bu dü-

zenleme devlet organları veya idare ile bireyler arasındaki ilişkiye

yöneliktir. Diğer bir ifade ile, kanun önünde eşitlik ilkesinin uygulan-

ması bakımından korunan ve gözetilen devlet organları veya idari ma-

kamlarla karşı karşıya gelen bireylerdir. Bireyler arasındaki ilişki bu

kapsamda değerlendirilmez. Bu itibarla hukuk devleti ilkesi, Anayasa

madde 10’da düzenelenen kanun önünde eşitlik ilkesinden daha ge-

niş bir düzenleme alanına sahiptir ve TCK’da düzenlenen ayırımcılık

suçuna ilişkin düzenlemenin kaynağı durumundadır. Zaten Anayasa

Mahkemesi de eşitlik ilkesine aykırılığın, aynı zamanda hukuk devleti

ilkesine aykırılık oluşturduğunu kabul etmektedir

. Buna karşılık öğ-

retideki bazı yazarlar, eşitlik ilkesinin düzenlendiği yer itibariyle dev-

let yönetimine egemen olan bağımsız bir temel ilke olduğunu, hukuk

devleti ilkesinin bir parçası gibi düşünülerek temel hak şeklinde nite-

lendirilmesinin yerinde olmadığını ifade etmektedirler

Yasama organı gerekli iç düzenlemeleri yaparak bireylerin sadece

devlet ile olan ilişkilerini değil, birbirleri ile olan ilişkilerini de düzen-

leyebilir. Her ne kadar bireyler arası ilişkilerde sözleşme serbestliği

ilkesi hakimse de, hukukta iyiniyet kuralı esastır ve hiç bir hak kö-

tüye kullanılamaz. Bu çerçevede bireylerin özel hayatlarına, bireysel

tercihlerine müdahale etmeden, ancak aynı zamanda bireyler arasın-

daki ilişkilerin de kötüye kullanılmasını engelleyecek düzenleme ve

uygulamaların yapılabilmesi mümkündür. TCK m. 122’de düzenlenen

ayırımcılık suçu, bu amaca hizmet eden ve kayanağını Anayasa’nın 2.

ve 10. maddelerinden alan, TCK’ya kazandırılmış yeni düzenlemeler-

den biridir.

17 Tanör B., Yüzbaşıoğlu N., s. 115

18 Any. Mah. 8. 10. 1991 tarih, E. 1991/34, K. 1991/34 RG. 12. 12. 1991; 19. 7. 1991

tarih, E. 1991/15, K. 1991/22, RG. 31. 7. 1991 Tanör B., Yüzbaşıoğlu N., s. 115

19 Gözler K., s. 212; Özbudun E., s. 150

Yazara göre,

kanun önünde eşitlik ilkesinin

hukuki mahiyeti tartışmalıdır. Bu ilkenin hukuk devleti kavramı içinde mevcut olduğu

düşünülebileceği gibi temel bir hak ya da devlet yönetimine egemen bağımsız bir ilke olarak

da değerlendirilmesi mümkündür