496 / 505
TBB Dergisi 2013 (105)
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları
495
2. Din veya inancını açıklama özgürlüğü, sadece yasayla öngörülen ve de-
mokratik bir toplumda kamu güvenliğinin, kamu düzeninin, genel sağlık veya
ahlakın ya da başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması için gerekli sı-
nırlamalara tabi tutulabilir.”
A. Tarafların iddiaları
87. Başvurucuya göre inanç özgürlüğü hakkı, barışseverlik ve anti
militarizm gibi inançları kapsamına almalıdır. İlgili, vicdani retçi
olduğunu açıklamasıyla geçmişini kökünden silip attığını ve tüm
ölümcül mücadele fikirlerini ayrım gözetmeksizin reddettiğini ke-
sin bir dille ifade etmiştir. Böylece şartlar ne olursa olsun barışse-
ver olan tutumuna bağlı kalmıştır.
88. Başvurucu, taraf olduğu uluslararası anlaşmalar gereğince vic-
dani reddi hak olarak tanımakla bağlı olmasına rağmen vicdani
ret hakkının kullanımı amacıyla kanun çıkartmadığı için de Türk
Devleti’nden şikâyette bulunmuştur. Özellikle devletin, koşulları
taşıması durumunda kendisinin bu haktan yararlanmasını sağla-
yacak olan prosedürü uygulamamasından şikâyet etmektedir.
89. Hükümet ilk olarak, Avrupa İnsan Hakları Komisyonu’nun içtiha-
dına dayanarak 9. maddenin bu davada uygulanabilir olmadığını
ileri sürmüştür. Hükümetin gözünde somut olayda 9. maddeyle
ilgili en ufak bir sorun yoktur. Dahası Hükümet, başvurucunun
27 Kasım 1997 tarihinde üzerinde silahla tutuklanması ve illegal
silahlı bir örgüt adına faaliyette bulunmakla yargılanması sebe-
biyle bir vicdani retçi olarak kabul edilemeyeceğini vurgulamıştır.
Hükümet’e göre bir vicdani retçi, her şart altında başkasına karşı
mücadele etmek için silahlanmayı reddeden kişidir.
B.Mahkemenin değerlendirmesi
90. 9. maddede korunan şekliyle din, vicdan ve düşünce özgürlülü-
ğü, Sözleşme’deki anlamıyla “demokratik bir toplumun” yapı taş-
larından birini oluşturur. Bu özgürlük dinsel boyutu bakımından,
inananların kimliği ve hayat görüşüyle ilgili en temel unsurlar ara-
sında yer almaktadır. İnanç özgürlüğü aynı zamanda; ateistler, bi-
linmezciler, kuşkucular ve kayıtsızlar için de önemli bir yere sahip-
tir. Burada söz konusu olan husus, demokratik toplumun yüzyıllar