498 / 505
TBB Dergisi 2013 (105)
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları
497
cut sistem, kişilerin vicdani sebeplerle hiçbir şekilde askerlik görevinden muaf
tutulmasına izin vermemekte ve başvuran gibi askerlik görevini yerine getir-
meyi reddeden kişiler hakkında ağır cezai yaptırımlar uygulamaktadır. Bun-
dan dolayı davadaki müdahale, yalnızca başvurucunun maruz kaldığı birçok
mahkûmiyet ile oluşmamış, aynı zamanda alternatif kamu hizmeti yokluğun-
dan da meydana gelmiştir.
(…) Mahkeme, böyle bir sistemin toplumun ve vicdani retçilerin menfaatleri
arasında adil bir denge oluşturmadığını gözlemlemektedir. Sonuç itibariyle
Mahkeme, başvurucunun vicdanının ve inançlarının gereklerini göz önünde
bulundurmak için hiçbir şeyin öngörülmemesine rağmen başvurucuya verilen
cezaların demokratik bir toplumda gerekli bir önlem olmadığı kanaatindedir.”
94. Mahkeme yukarıda belirttiği görüşlerden ayrılmasını haklı göste-
recek herhangi bir olağan neden ortaya koymamaktadır. Gerçek-
ten Hükümet hiçbir inandırıcı sebepten veya söz konusu eksikliği
haklı gösteren bir zorunluluktan söz etmemiştir. Devletin “ülke-
nin bütünlüğü, kamu güvenliği, düzenin korunması veya başka-
larının haklarının korunması” için gerekli tedbirleri almaya yetki
ve görevi olduğunu vurgulamakla yetinmiştir. Mahkeme’ ye göre;
Hükümet’in savunması, çağımızda vicdani ret hakkının tanınması-
nın, devletin yukarıda ileri sürdüğü genel görevleriyle neden bağ-
daşır nitelikte olmadığını açıklayacak durumda değildir.
95. Koşulları taşıması durumunda kendisinin bu haktan yararlanma-
sını sağlayacak olan prosedürün olmayışı sebebiyle; Mahkeme Ba-
yatyan, Erçep ve Feti Demirtaş/Türkiye davalarında; başvurucu-
ların, inanç sistemi askeri hizmete karşı çıkma inancını kapsayan
dini bir grup olan Yehova Şahitlerine katılmış olduğunu gözlem-
lemiştir (bakınız Bayatyan,
op. cit.
, § 111, Erçep,
op. cit.
, § 48, Feti
Demirtaş/Türkiye, başvuru no:5260/07, § 97, 17 Ocak 2012).
96. Oysa başvurucu Halil Savda, vicdani ret hakkından yararlanmak
için hiçbir dini inanç öne sürmemiştir. Barışsever ve anti militarist
felsefeyi benimsediğini, vicdani retçi olduğunu açıklamıştır. Hü-
kümet tarafında bu açıklama kabul edilmemiş ve başvurucunun
bir vicdanı retçi olarak tanınamayacağı savunulmuştur.
O halde sorulacak soru Halil Savda’nın askeri hizmete yönelik iti-
razının hangi nedenden ötürü Sözleşme’nin 9.maddesinin yetki
alanına girdiğidir (Bayatyan,
op.cit.
, § 110).