437 / 441
Bakanlar Hakkında Fezleke Pratiği ve Kaydadeğer Bir İçtüzük Boşluğu
436
Milletvekili dokunulmazlığı konusunda Başbakanlık ve TBMM aşa-
masında takip edilecek hukuki usuller, TBMM İçtüzüğünde kazuis-
tik yöntemle düzenlenmiştir. Anayasanın “yasama dokunulmazlığı”
başlıklı 83. Maddesi ile TBMM İçtüzüğünün “Yasama Dokunulmaz-
lığı” başlığını taşıyan 9. Kısım Birinci Bölümde 131, 132, 133 ve 134.
Maddelerde ayrıntılı düzenlemelere yer verilmiştir. Bu tip fezlekelerin
gideceği yer, sırasıyla, Anayasa ve Adalet komisyonlarından kurulu
“Karma Komisyon” ve Genel Kuruldur.
Parlamento dışından atanan bakanlar da milletvekili dokunul-
mazlığına sahip olmaktadır. Anayasanın 112. Maddesinin son fıkra-
sında geçen “
Bakan sıfatını taşıdıkları sürece milletvekillerinin tabi oldukla-
rı kayıt ve şartlara uyarlar ve yasama dokunulmazlığına sahip bulunurlar.
”
Hükmü gereğince, milletvekili sıfatına sahip olmayan bakanlar da,
bakanlık sıfatını taşıdıkları müddetçe milletvekili dokunulmazlığı ay-
rıcalığına sahiptirler. Bununla birlikte, bakanlık görev alanıyla ilgili bir
isnat söz konusu olunca yargılanabileceği mahkeme “Yüce Divan” ol-
duğu için bununla ilgili özgün usulün devreye girmesi gerekmektedir.
Başka bir ifadeyle milletvekili olmayan bakanlar da dahil olmak üzere
bütün hükümet üyeleri, milletvekili dokunulmazlığından faydalan-
makta ve ilaveten “Meclis soruşturması” sayesinde “bakan dokunul-
mazlığı” diye ifade edilebilecek bir güvenceye de tabi olmaktadırlar.
Şu halde, bakan dokunulmazlığı, milletvekili dokunulmazlığı ya da
yasama dokunulmazlığını da içine alan daha geniş bir kavram olarak
değerlendirilebilir.
Bakan Dokunulmazlığı
Başbakan ve bakanlar hakkındaki görevsel suçlamalarda, takip
edilecek usul farklı ve özgün niteliklere sahiptir. Bu kapsamda yö-
neltilen suçlamalarla ilgili olarak Anayasanın 100. Maddesinde gayet
detaylı bir şekilde düzenlenen “Meclis soruşturması” yolunun işletil-
mesi şarttır. 55 milletvekilinin ortaklaşa iradesiyle hazırlanacak Meclis
soruşturması önergesi, eski ya da yeni başbakan/bakanlar hakkında
göreviyle ilgili suçlama yapabilmenin formel nitelik taşıyan tek yön-
temidir.
En az 55 milletvekilinin imzasıyla sunulabilen Meclis soruştur-
ması önergesi, Yüce Divan yargılamasına kadar gidebilecek uzun ince