dergi-121

TBB Dergisi 2015 (121)

Mahmut ŞEN

rullarını da kapsamaktadır.

Dolayısıyla, Hâkimler ve Savcılar Yük-

sek Kurulu (HSYK) gibi idari nitelikteki kurullar da yaptıkları iş ve

işlemlerde adil yargılanma hakkını gözetmek zorundadır. Mahkeme,

kararlarında açıkça hâkimler hakkındaki disiplin süreçlerinin Avrupa

İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) 6. maddesinde düzenlenen adil

yargılanma hakkı ilkesine uygun olması gerektiğini belirtmektedir.

AİHS’nin “adil yargılanma hakkı” başlıklı 6. maddesi’nde “her-

kes, gerek medeni hak ve yükümlülükleriyle ilgili nizalar, gerek ce-

zai alanda kendisine yöneltilen suçlamalar konusunda karar verecek

olan, yasayla kurulmuş bağımsız ve tarafsız bir mahkeme tarafından

davasının makul bir süre içinde, hakkaniyete uygun ve açık olarak

görülmesini isteme hakkına sahiptir…Bir suç ile itham edilen herkes,

suçluluğu yasal olarak sabit oluncaya kadar suçsuz sayılır. Her sanık

en azından aşağıdaki haklara sahiptir: Kendisine yöneltilen suçlama-

nın niteliği ve nedeninden en kısa zamanda, anladığı bir dille ve ay-

rıntılı olarak haberdar edilmek, savunmasını hazırlamak için gerekli

zamana ve kolaylıklara sahip olmak…iddia tanıklarını sorguya çek-

mek veya çektirmek, savunma tanıklarının da iddia tanıklarıyla aynı

koşullar altında çağrılmasının ve dinlenmesinin sağlanmasını iste-

mek…’’ düzenlemesi yer almaktadır.

Mahkemeye göre, adil yargılanma hakkı, demokratik bir top-

lum düzeninin en önemli gerekliliklerinden birisidir.

Bu nedenle,

Mahkeme tarafından AİHS’nin 6. maddesinin öngördüğü usuli hak

ve güvenceler olabildiğince geniş yorumlanmaktadır. Madde met-

ninde sayılan haklar, suç isnadı ile karşılaşan bir kişinin sahip ol-

ması gereken asgari nitelikteki haklardır. Mahkemenin yorumuna

göre, silahların eşitliği, çelişmeli yargılama, gerekçeli karar, susma

ve kendisini suçlamama hakkı, duruşmada hazır bulunma ve söz-

lü savunma, masumiyet karinesinden yararlanma gibi haklar da,

AİHM tarafından adil yargılanma hakkının bir parçası sayılmakta-

Sibel İnceoğlu, Adil Yargılanma Hakkı, İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi ve

Anayasa, s. 209

AİHM, Volkov- Ukrayna, Başvuru no: 21722/11, 09/01 /2013, http://hudoc.

echr.coe.int, erişim tarihi: 01.05.2015

AİHM, İhsan Ay –Türkiye, Başvuru no: 34288/04, 24/1/2014, http://hudoc.

echr.coe.int, erişim tarihi: 22.05.2015