15 / 465
Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na Göre Yetki Sözleşmesi
14
Tasarıdaki bu düzenleme, öncelikle tacirler veya kamu tüzel
kişileri arasındaki yetki sözleşmesi ile diğer kişiler arasındaki yet-
ki sözleşmesi şeklinde bir ayrım yapmıştır. Buna göre, tacirler veya
kamu tüzel kişileri arasında yapılan yetki sözleşmesiyle birden faz-
la mahkemenin yetkili kılınabileceği öngörülmüş ve aynı zamanda
aksi belirtilmediği müddetçe yetki sözleşmesinde gösterilen mahke-
melerin yetkisi münhasır yetki kabul edilmişti. Buna karşılık tacir
olmayan kişilerin yaptığı yetki sözleşmesi ile genel ve özel yetkili
mahkemelerin yetkisinin ortadan kaldırılması mümkün değildi (bu
kişilere münhasır yetki sözleşmesi yapma imkânı tanınmamıştı) ve
bu kişiler yetki sözleşmesiyle birden fazla mahkemeyi yetkili kıla-
mayacaklardı. Tasarının 22 ve 23. maddelerindeki düzenlemelerden
tacir veya kamu tüzel kişisi olmayanların tacirlerle veya kamu tüzel
kişileriyle yetki sözleşmesi yapamayacakları sonucuna ulaşılmak-
taydı. Ancak 23. maddenin gerekçesindeki
“Burada ayrıca belirtmek
gerekir ki, bir tacir veya kamu tüzel kişisi ile tacir olmayan bir gerçek veya
tüzel kişi, örneğin bir gerçek kişi tüketici, aralarında yetki sözleşmesi yap-
mak istedikleri takdirde, yapılacak yetki sözleşmesi, münhasır olmayan yet-
ki sözleşmesi şeklinde olabilecektir.”
6
ifadesi bazı tereddütlerin ortaya
çıkmasına sebep olmuştur
7
.
Daha sonra 16.04.2008 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi
Başkanlığı’na gönderilen HMK Tasarısı’nda, 22. maddenin başlığı
“yet-
ki sözleşmesi”
olarak değiştirilmiş, madde içeriği aynı kalmıştır. Ancak
yetki sözleşmesiyle ilgili en önemli değişiklik ilk Tasarı’daki
“diğer kişi-
ler arasındaki yetki sözleşmesi”
başlığını taşıyan 23. maddenin tasarıdan
6
Hukuk Muhakemeleri Kanunu Tasarısı 23.madde gerekçesi, s.166.
7
Alangoya, Yavuz, Medenî Usûlün Amacı ve Sosyal Karakteri Açısından Hukuk
Muhakemeleri Kanunu Tasarısı’nın Bazı Hükümlerinin Değerlendirilmesi,
Medenî Usûl ve İcra-İflâs Hukukçuları Toplantısı V
, Ankara 2006, s.36-37; Kuru, Baki,
Hukuk Muhakemeleri Kanun Tasarısı Hakkında Genel Değerlendirme,
Medenî
Usûl ve İcra-İflâs Hukukçuları Toplantısı V
, Ankara 2006, s.64; Umar, Bilge, Hukuk
Muhakemeleri Kanunu Tasarısı’na Katkı,
Medenî Usûl ve İcra-İflâs Hukukçuları
Toplantısı V
, Ankara 2006, s.89-90; Umar, Bilge, Hukuk Muhakemeleri Kanunu
(HMK) Tasarısıyla Şimdiki HUMK Kurallarına Getirilmek İstenen Değişikliklerin
Başlıcaları,
Türkiye Barolar Birliği Dergisi
2007/68, s.323; Alangoya, Yavuz/
Yıldırım, Kamil/ Deren-Yıldırım, Nevhis, Hukuk Muhakemeleri Kanunu
Tasarısı Değerlendirme ve Önerileri, İstanbul 2006, s.25-26; Tercan, Erdal, Hukuk
Muhakemeleri Kanunu Tasarısı Değerlendirmesi, Dördüncü Oturum, Tartışmalar
ve Genel Değerlendirme,
Medenî Usûl ve İcra-İflâs Hukukçuları Toplantısı V
, Ankara
2006, s.264-265.