296 / 537
TBB Dergisi 2012 (101)
Barış DUMAN
295
her yoldan araştırmak, elde etmek ve yaymak hakkını gerekli kılar.”
Avrupa
İnsan Hakları Sözleşmesi de basın özgürlüğünü müstakil bir özgürlük
olarak kabul etmemiştir. Sözleşme’nin ifade özgürlüğünü düzenleyen
10. maddesine göre,
“Herkes görüşlerini açıklama ve anlatım özgürlüğüne
sahiptir. Bu hak, kanaat özgürlüğü ile kamu otoritelerinin müdahalesi ve ülke
sınırları söz konusu olmaksızın haber veya fikir almak ve vermek özgürlüğü-
nü de içerir. Bu madde, devletlerin radyo, televizyon ve sinema isletmelerini
bir izin rejimine bağlı tutmalarına engel değildir.”
Bu iki düzenlemeden de
anlaşılacağı üzere her iki metinde basın özgürlüğü düşünce ve ifade
özgürlükleri bünyesinde kendine yer bulmuştur.
1982 Anayasası’nın 28. maddesi, basın hürriyeti başlığını taşımak-
ta olup, bu madde:
“Basın hürdür, sansür edilemez. Basımevi kurmak izin alma ve
malî teminat yatırma şartına bağlanamaz.
(İkinci fıkra mülga: 3.10.2001-4709/10 md.)
Devlet, basın ve haber alma hürriyetlerini sağlayacak tedbirleri alır.
Basın hürriyetinin sınırlanmasında, Anayasanın 26 ve 27 nci mad-
deleri hükümleri uygulanır.
Devletin iç ve dış güvenliğini, ülkesi ve milletiyle bölünmez bü-
tünlüğünü tehdit eden veya suç işlemeye ya da ayaklanma veya isya-
na teşvik eder nitelikte olan veya devlete ait gizli bilgilere ilişkin bu-
lunan her türlü haber veya yazıyı, yazanlar veya bastıranlar veya aynı
amaçla, basanlar, başkasına verenler, bu suçlara ait kanun hükümleri
uyarınca sorumlu olurlar. Tedbir yolu ile dağıtım hâkim kararıyla; ge-
cikmesinde sakınca bulunan hallerde de kanunun açıkça yetkili kıldığı
merciin emriyle önlenebilir. Dağıtımı önleyen yetkili merci, bu kara-
rını en geç yirmidört saat içinde yetkili hâkime bildirir. Yetkili hâkim
bu kararı en geç kırksekiz saat içinde onaylamazsa, dağıtımı önleme
kararı hükümsüz sayılır.
Yargılama görevinin amacına uygun olarak yerine getirilmesi için,
kanunla belirtilecek sınırlar içinde, hâkim tarafından verilen kararlar
saklı kalmak üzere, olaylar hakkında yayım yasağı konamaz.
Süreli veya süresiz yayınlar, kanunun gösterdiği suçların soruş-
turma veya kovuşturmasına geçilmiş olması hallerinde hâkim kararıy-