319 / 537
Avukatlık (Vekalet) Ücretinin Vergilendirilmesi
318
1. GİRİŞ
1136 sayılı Avukatlık Kanunu’na göre, serbest meslek faaliyeti
kapsamında mahkeme ilamına göre karşı taraf avukatına ödenen veya
icra dairelerince alacaklı taraf avukatına ödenmesine karar verilen ve-
kalet ücreti, serbest meslek kazancı olarak gelir vergisi tevkifatına ve
katma değer vergisine tabi tutulmakta, bazı durumlarda da ücret ola-
rak vergilendirilmektedir. Mahkemelerce hükmolunan vekalet ücreti
sonuç itibariyle davayı kazananın avukatına ödediği bedelin karşılığı-
dır. Avukat davayı kazanana serbest meslek mensubu olarak hizmet
vermiş ise bu hizmet bedeli karşılığında tahsil edilecek tutarlar genel
hükümler çerçevesinde avukat tarafından serbest meslek kazancı ola-
rak yıllık beyanname ile beyan edilmesi gerekmektedir. Avukatın, bel-
li bir ücret karşılığı değil de hizmet sözleşmesine dayanarak dava so-
nunda, müvekkil adına hükmedilen kazanımlardan yüzde pay almak
suretiyle gelir elde etmesi de serbest meslek kazancı kapsamındadır.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 65’inci maddesinde;
“Her tür-
lü serbest meslek faaliyetinden doğan kazançlar serbest meslek kazancıdır.
Serbest meslek faaliyeti; sermayeden ziyade şahsi mesaiye, ilmi veya mesleki
bilgiye veya ihtisasa dayanan ve ticari mahiyette olmayan işlerin işverene tabi
olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yapılmasıdır.”
hükmü yer almıştır. Bu hükme göre, dava sonunda kararla tarifeye
dayanılarak karşı tarafa yüklenilecek vekalet ücretinin serbest meslek
erbabı olan avukatlara ödenmesi halinde, söz konusu vekalet ücreti
serbest meslek kazancı olarak değerlendirilecektir.
2. AVUKATLIK (VEKALET) ÜCRETİNİN MAHİYETİ
1136 sayılı Avukatlık Kanunu’nun 164 ile 166’ncı maddelerinde,
avukatlık ücreti tanımlanmakta ve kaynakları itibariyle, sözleşmeye
bağlı olarak iş sahibinden sağlanan vekalet ücreti ile dava sonunda
kararla tarifeye dayanılarak karşı tarafa yüklenen vekalet ücreti olmak
üzere iki ayrı vekalet ücreti tanımlanmaktadır. Avukatlık Kanunu’nun
4667 sayılı Kanunla
1
değişik 164’üncü maddesinin son fıkrasında,
“...
Dava sonunda, kararla tarifeye dayanılarak karşı tarafa yüklenecek vekalet
1
10.05.2001 tarih ve 24398 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.