9 / 537
Başkan’dan
8
Zar Adam
, rastlantılarla birlikte gelen mutlak özgürlüğü ve olum-
sallığı kucaklayan varoluşsal bir kahraman mıydı, yoksa özgürlük-
lerinden vazgeçen, sorumluluklarından kaçan bir zavallı mıydı?
Zar
Adam
, bu soruların yanıtını ve kendi kişiliği ile varoluşunun tahlilini
psikologlara, psikoterapistlere bıraktığından olacak, verdiği her kri-
tik, her sıra dışı karar ve bunu izleyen eylemi sonrasında, kendisinden
açıklama isteyenlere, ‘
ben değil, zar karar verdi
’ diye yanıt veriyordu.
Yaşamanın karar vermek ve verilen kararların sorumluluğunu biz-
zat üstlenmek olduğunu düşündüğümüzde, karar vermenin sorumlu-
luğunu şansa, kadere, zara bırakan bir anlayışın, tipik bir
varoluşsal
bozukluk
olduğunu söylemek, sanırım yanlış ve
Zar Adam
veya günlük
yaşamımızda pek çok örneğini gördüğümüz
Zar Adamlara
haksızlık
olmayacaktır.
Luke Rhinehart
’ın bize takdim ettiği Zar
Adam
’ın ve yine yaşamın
bizi buluşturduğu
Zar Adamların
şahsında
varoluşsal bozuklukla
tanış-
tık. Ya peki
varoluşsal suçluluk
! Onu da, eserlerinde çağımız insanının
korkularını, yalnızlığını, kendine yabancılaşmasını ve çevresi ile olan
iletişimsizliğini anlatan Çek asıllı Avusturyalı öykü ve roman yazarı
Franz Kafka
, ünlü eseri
Dava
’da anlatıyor.
Kafka
’nın, bir sabah yatağında böcek olarak uyanan
Gregor
Samsa
’nın öyküsünü anlattığı
Değişim
isimli öyküsünde olduğu gibi,
hemen hemen bir çok yapıtında rastlanan değişim temeli üzerine ku-
rulu olan
Dava
adlı romanının kahramanı banka memuru
Joseph K
.
otuzuncu yaş gününü kutladığı günün sabahında hiç tanımadığı ki-
şilerce uyandırılarak tutuklanır. Herhangi bir suçu olmamasına rağ-
men kendisini savunmak durumunda kalan
Joseph K
. hem yargılama
süreci ve hem de yaşamı üzerindeki denetimini giderek yitirir. Hiç
görmediği yargıçlar önünde suçunu itiraf etmesi istenen
Joseph K.
sa-
vunmasında suçsuz olduğunu tekrarlayıp durur. Suçsuzluğunu ka-
nıtlamak için her yolu dener, hemen her kaynaktan yardım ve destek
talep eder. Ama çabaları boşunadır. Girdiği bir katedralde karşılaştı-
ğı ve suçsuzluğunu anlatmaya çalıştığı rahip ona inanmaz ve bütün
suçluların böyle konuştuğunu söyleyerek kendine dönmesini, kendi-
sini ve yaşamını sorgulamasını, kendisiyle yüzleşmesini tavsiye eder.
Gerçekte
Joseph K
. resmi bir mahkemenin, resmi mahkemede görevli