TBB Dergisi 103. Sayı

TBB Dergisi 2012 (103)

Ayşen SEYMEN ÇAKAR

187

Yukarıda belirtildiği üzere soykırım, ayrı bir uluslararası suç ola-

rak ilk defa 1948 tarihli Soykırım Suçunun Önlenmesine ve Cezalan-

dırılmasına Dair Sözleşme ile kabul edilmiştir. Bu sebeple ne Nurem-

berg Mahkemesi Şartında ne de Tokyo Mahkemesi Şartında soykırım

ayrı bir suç türü olarak yer almamıştı. Soykırım (genocide) kelimesi ilk

olarak Polonyalı hukukuçu Raphael Lemkin tarafından 1944’de ‘Axis

Rule in Occupied Europe’ adlı yazısında, Nazilerce yapılan yıkım ve

işgali ifade etmek üzere kullanılmıştır.

Roma Statüsü’nde soykırım suçunun düzenlenişine bakarsak, su-

çun unsurlarının insanlığa karşı suçun unsurları ile paralel olduğunu

görebiliriz. Fakat iki suç türü arasındaki ayırıcı ve belirleyici özellik,

soykırım suçunun bir gruba yönelik olarak işlenmesi gerekliliğidir.

Grup; ulusal, etnik, ırki veya dini bir grup olabilir. Suçun manevi un-

suru ise eylemin bu grubu kısmen veya tamamen ortadan kaldırmaya

yönelik işlenmiş olması unsurudur. Oysa ki insanlığa karşı suçlarda

böyle bir şart aranmamaktadır. İnsanlığa karşı suçlarda, sayılan fiille-

rin sivil halka karşı genel veya sistematik olarak işlenmesi yeterlidir.

Denilebilir ki, soykırım suçu, insanlığa karşı suçlara göre daha özel ve

belirleyici bir suçtur, insanlığa karşı suçlar ise daha geneldir ve soykı-

rım suçunu oluşturmayan eylemlerin insanlığa karşı suç kategorisine

sokulması mümkündür.

Savaş suçları açısından konuyu değerlendirecek olursak, pek çok

unsuru bakımından bu iki suçun çakışması mümkündür, fakat iki

suçu birbirinden ayırmak için kullanılabilecek kıstaslar da mevcuttur.

İlk olarak savaş suçlarının aksine insanlığa karşı suçlar silahlı çatışma-

nın yokluğunda bile ortaya çıkabilir. İkincisi, tek bir olay savaş suçu

oluşturabilirken; insanlığa karşı suçlar yaygın veya sistematik saldırı

unsurunu gerektirir. Üçüncüsü, savaş suçları hukuku aslında savaşan

devletler arasındaki karşılıklı vaatlere dayandırılır, bundan dolayı

öncelikle düşman devletin vatandaşlarının korunmasına veya diğer

savaşan devlete bağlı bulunan kişilerin korunmasına odaklanır. İnsan-

lığa karşı suç hukuku kendi vatandaşı olsun veya olmasın mağdurları

(03/03/2012)

Robert Cryer vd.,

An Introduction to International Criminal Law and Procedure,

Baskı, Cambridge, Cambridge University Pres, 2009, s. 190,191