111 / 497
Kredi Kartı Sözleşmelerinde Ek Kart Hamilinin Hukukî Durumu
110
kullanılırken, diğer yandan genellikle ödemelerin ertelenmesi, taksit-
lendirme ve nakit çekme imkânları sunan bir kredi vasıtası işlevi üst-
lenmektedir.
Kredi kartının, kart çıkaran kuruluş tarafından yalnızca kendi iş-
yerlerinde kullanılmak üzere çıkarılabilmesi mümkündür. Kredi kartı
sistemine katılanların sayısına göre yapılan söz konusu ayrımda bu
tür kredi kartı sistemine
“iki taraflı sistem”
adı verilir.
20
İki taraflı sis-
temde kart çıkaran kuruluş ile kartın kullanılabileceği kuruluş aynı-
dır. Bir diğer deyişle bir firma müşterilerine yalnızca kendi işyeri ya
da işyerlerinde kullanılmak üzere bir kredi kartı sağlar. Öğretide
basit
kart, tacir kartı, satıcı kredi kartı, işletmeye özgü kart
gibi isimlerle anılan
bu kart türünün gerçek anlamda ve BKKKK anlamında bir kredi kartı
sayılmadığı açıktır.
21
Dost Kitabevi, YKM mağazaları gibi bazı işyer-
lerinin sürekli müşterilerine taksitli alışveriş imkânı sunmak üzere
çıkarmış oldukları müşteri kartları bu kapsamda değerlendirilmelidir.
BKKKK ve TKHK anlamında kredi kartı ise
“üç taraflı sistem”
den
doğmaktadır. Üç taraflı sistemde kart çıkaran kuruluş, kartın kulla-
nılacağı ticari işletmenin kendisi değil, bu konuda yetkili kredi kartı
ortaklıkları ya da bankalardır. Bu şekilde çıkarılarak kredi kartı ha-
milinin kullanımına sunulan kredi kartı, sisteme dâhil olan ve kredi
kartı ile yapılan ödemeleri kabul eden tüm üye işyerlerinde kullanıla-
bilir. İki taraflı sistemde çıkarılan kredi kartlarının teknik ve hukukî
anlamda bir kredi kartı oluşturmamaları nedeniyle bu çalışmada esas
alınan kredi kartları üç taraflı sisteme dâhil olan kredi kartlarıdır.
Kredi kartlarının diğer farklı kıstaslardan hareketle farklı sınıflan-
dırmalara tâbi tutulması mümkündür
22
. Kart sahibinin sıfatına göre
lendirilip değerlendirilemeyeceği konusunda farklı görüşler ortaya çıkmıştır. Ay-
rıntılı bilgi içi bkz. Aydın, Zevkliler/ Aydoğdu, Murat, Tüketicinin Korunması
Hukuku, b. 3, Ankara 2004, s. 302; Reisoğlu, Kredi Kartları, s. 118; İşgüzar, s. 50;
Ceylan, s. 35-37; Gündoğdu, Gökmen, “Kredi Kartını Çıkaran Kuruluş ile Kart
Hamili Arasındaki İlişkiler”, Prof. Dr. Hüseyin Ülgen’e Armağan, C. II, İstanbul
2007, s. 1148, Akipek, Tüketici Kredisi, s. 186; Gezder, Ümit, Tüketici Kredisi Söz-
leşmeleri, İstanbul 1998, s. 30.
20
Ayrıntılı bilgi için bkz. Teoman, s. 46; İşgüzar, s. 39; Açıkgül/ Açıkgül, s. 27.
21
Bkz. Teoman, s. 47.
22
Söz konusu sınıflandırmalar ve buna göre tespit edilen diğer kredi kartı türleri için
bkz. Teoman, s. 46-55; İşgüzar, Hasan, Banka Kredi Kartı Sözleşmeleri, Ankara
2003, s. 38-48.