473 / 517
Arabuluculuk Ücret ve Masrafları Hakkında Karşılaştırmalı Bir Değerlendirme
472
2-Diğer Ülkelerdeki Durum
Karşılaştırmalı hukuk açısından bakılacak olursa Avrupa Konseyi
Tavsiye Kararı ile Adaletin Etkinliğine İlişkin Avrupa Komisyonu Ka-
rarında üye devletlerin uyuşmazlığın taraflarına tamamen veya kıs-
men ücretsiz arabuluculuk hizmet sunmaları veya arabuluculuk için
adlî yardım imkânı sağlamaları tavsiye edilmiştir. Özellikle Adaletin
Etkinliğine İlişkin Avrupa Komisyonu Kararında adalete erişim hakkı
kapsamında arabuluculuğa erişimin kolaylaştırılması vurgulanmak-
tadır.
54
Arabuluculuk faaliyetleri için devletin adli yardım sağlaması
konusu doktrinde de tartışma konusu olmuştur. Genel eğilim arabulu-
culuğun teşviki için devletin belirli bazı oran veya şekillerde katkıda
bulunması gerektiği yönündedir.
55
İngiltere’de arabuluculuk için adli yardım yapılmakta iken 1
Nisan 2013 tarihli mevzuat değişikliği ile bazı uyuşmazlıklar ba-
kımından devlet bu yardımları sınırlandırma yoluna gitmiştir.
56
Almanya’da kanunun taşıdığı şartları taşıyan uyuşmazlığın tarafla-
rına adli yardım sağlanmaktadır. Ancak dava açıldıktan sonra yü-
rütülen arabuluculuk faaliyetine mahkeme tarafından adli yardım
verilmemektedir.
57
Japonya’da ise 2000 yılında yapılan düzenleme ile
sadece mahkeme safhasında başvurulan arabuluculuk ücreti için sı-
nırlı şekilde adli yardım sağlanmaktadır.
58
Rusya’da ise arabuluculuk
için herhangi bir adli yardım desteği söz konusu değildir. Ancak bazı
Hukuk Fakülteleri’nin staj eğitimi kapsamında ücretsiz arabuluculuk
hizmetleri bulunmaktadır.
59
54
Bakınız: Council of Europe: Mediation in Civil Matters, Recommendation Rec
(2002) 10 and explanatory memorandum, Legal Issues, Strasbourg, 2003, s.16.; Eu-
ropean Commission for the Efficiency of Justice (CEPEJ): Better Implementation
of mediation in the member states of the Council of Europe, Concrete rules and
provisions, CEPEJ Studies No:5, Council of Europe, s. 19.; Ayrıca Avrupa Birliği
Direktiflerinde arabuluculuğun uygulanmasını teşvik kapsamında bakınız: Blake
Susan / Browne Julie / Sime Stuart, s.207 vd.
55
David Spencer / Michael Brogan, s.383.; Blake Susan / Browne Julie / Sime Stu-
art, s.74 ve 137.
56
Jeans Schepe / Bevan Marten, s.395.; Blake Susan / Browne Julie / Sime Stuart,
s.74
57
Peter Tochterman, s.543-544.
58
Herald Baum, s.1046.
59
Dmitry Davydenko, s.1175.