137 / 453
Türkiye’de Zihinsel veya Ruhsal Engellilerin “Zorla” Tedavisinin Eleştirisi
136
I. Giriş:
Kişiler soruşturmaya veya kovuşturmaya maruz kalmaları ha-
linde müdafiliklerini yapmak üzere serbest olarak ve usulüne uygun
şekilde notere vekaletname düzenlettirmek suretiyle anlaştıkları ve
sözleştikleri bir avukatı tayin etme yasal hakkına sahiptirler. Ancak
ilgili mevzuatında gerekli düzenlemeleri bulunan bazı kamu kurum-
larının, bu mevzuatlarında öngörülen şartların bulunması ve yetkili
mercilerin karar ve onaylarının alınması halinde kendi kurumlarında
görevli personele kurumca avukat sağlanması veya personelin veka-
let verdiği avukatın ücretinin kurum bütçesinden ödenmesi şeklinde
hukukî yardımda bulunma imkânları bulunmaktadır. Kurumu tara-
fından avukat tayin edilmesi veya vekalet verdiği avukatın ücretinin
ödenmesi şeklinde yardım edilen kamu görevlisinin, ayrıca kendi ira-
de ve imkânları ile başka avukat tayin etme hakkı devam etmekte, bu
konuda diğer kişilerin sahip olduğu tüm yasal hakları kamu görevlile-
ri de elbette kullanabilmektedir.
Anılan mevzuat düzenlemelerine bakıldığında, yasa koyucu tara-
fından bazı görevlerin icrası esnasında kamu görevlilerinin sorumlu
tutulabileceği eylem ve işlemlerle ilgili olarak kurumundan hukukî
yardım alabileceğini bilmeleri ve böylece de üzerlerinde oluşacak bas-
kının azaltılması suretiyle görevlerini bazı endişelerden uzak yerine
getirmelerinin sağlanmasının amaçlandığı, bir bakıma görevden kay-
naklanan bu tip durumlarda ve mevzuatta belirlenen şartların oluş-
tuğu olaylarla sınırlı olarak kamu kurumlarınca, personelin avukat
ihtiyacının karşılanmasının öngörüldüğü anlaşılmaktadır. Bu konu-
da yasa koyucunun bütün kamu kurumları ve görevlileri için benzer
düzenlemeyi yapmamış olmasından, bazı kamu kurum ve görevlileri
bakımından bir ayrıcalık oluşturulduğu ve sınırlı olarak bu yardımın
düzenlendiği görülmektedir.
Bu çalışmanın amacı, yasa ile tevdi edilmiş görevlerin icrası sıra-
sında meydana gelen olaylar nedeniyle soruşturma veya kovuşturma-
ya maruz kaldıklarında hangi kamu kurumu görevlileri için hangi
şart ve durumlarda nasıl hukukî yardım öngörüldüğü ile kurumların
yardım koşulları ile usul ve esasları arasındaki farklılıkların gösteril-
mesi, keza bu yardımları içeren mevzuat hükümlerinde normlar hiye-
rarşisine uyumlu olmayan düzenlemelerin bulunup bulunmadığının
ortaya konulmasıdır.