143 / 453
Türkiye’de Zihinsel veya Ruhsal Engellilerin “Zorla” Tedavisinin Eleştirisi
142
3. Yardımın Kapsamı ve Sınırları:
5607 sayılı Kanunun 22 nci maddesi birinci fıkrasının üçüncü
cümlesi olan «Memurların silâh kullanmalarından dolayı haklarında
soruşturma ve kovuşturma açılması halinde, bağlı bulunduğu kurum
tarafından avukat sağlanır ve avukatlık ücreti kurumlarınca karşıla-
nır.” düzenlemesindeki “memur” kavramı ile “bağlı bulunduğu ku-
rum tarafından” ibaresine bakıldığında bu yardımın yalnızca belli bir
kurum çerçevesinde düşünülmediği anlaşılmaktadır.
Kapsamının belirlenmesi için ise aynı fıkranın bir ve ikinci cüm-
lesine bakıldığında kurum ismi belirtilmediği, ancak Gümrük Kanu-
nu gereğince belirlenen kapı ve yollardan başka yerlerden gümrük
bölgesine giren, çıkan ve geçenlerin önlenmesi görevlerini icra eden
yetkili memurların bu hükümden yararlanmasının öngörüldüğü gö-
rülmektedir. Dolayısıyla hangi kamu kurumu personeli olursa olsun,
belirlenmiş kapı ve yollar dışında gümrük bölgesine giren, çıkan ve
geçiş yapanların takibi, kontrolü ve denetimi ile bunların önlenmesi
vazifelerini icra etmek üzere görevlendirilenlerin, Kanunda belirlenen
şartların oluşması halinde öngörülen bu hukukî yardımdan yararlan-
maları mümkündür.
Her ne kadar 5607 sayılı Kanunun 22 nci maddesi birinci fıkrası
son cümlesinde, “...soruşturma ve kovuşturma açılması...” şeklindeki
ifadede “ve” bağlacının kullanılması nedeniyle şartların oluşması için
soruşturma ve kovuşturmanın her ikisinin de gerçekleşmesi gerekti-
ği yönünde anlam çıkarılabilir ise de, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi
Kanunu sistematiğine göre suç işlendiğine yönelik ihbar veya bilgi
alınması üzerine önce savcılıklarca soruşturma açılması ve bu aşama-
da toplanacak delillerin kamu davası açılmasını gerektirmesi halinde
iddianame düzenlenmesi ve mahkemece de bu iddianamenin kabul
edilmesiyle kovuşturma aşamasına geçileceğinden, kanun koyucu-
nun bu yardım için mutlaka kamu davası açılması gerektiğine yönelik
madde metninde bir ibare bulunmaması ve başkaca bu sonucun çıka-
rılmasına mesnet alınacak düzenleme de bulunmaması nedeniyle bu-
rada “ve” bağlacının “veya” olarak anlaşılması gerektiği ve 5607 sayılı
Kanun kapsamında hukukî yardımın soruşturma açılması ile başlatı-
labileceği değerlendirilmektedir.