Dergi(124)

TBB Dergisi 2016 (124)

Doğa ELÇİN

şulunun milletlerarası hukukun bütün kaynaklarını kapsadığı kabul

edilmektedir.

Anayasa’nın 16. maddesinde yer alan milletlerarası hukuka uy-

gunluk kriteri, kitlesel akınlarda ülkemize kabul edilen kişilerin te-

mel hak ve özgürlüklerinin belirlenmesinde kritik bir öneme sahiptir.

Çünkü kitlesel akınlarda uygulanacak esas ve usûllere dair özel bir

milletlerarası iki ya da çok taraflı sözleşme bulunmamaktadır. Daha

çok, uluslararası teamül hukuku kurallarıyla şekillenen bu süreçte,

Türkiye’ye yönelik kitlesel akınlarda, bu kişilerin temel hak ve özgür-

lüklerine yönelik düzenlemeler yapılırken, milletlerarası teamül hu-

kukuna uygunluk özel bir önem arz etmektedir.

Türk ulusal hukukunda geçici korumaya dair ilk düzenleme-

ler, “geçici koruma”dan açıkça söz edilmemekle birlikte, 1994 tarih-

li Türkiye’ye İltica Eden veya Başka Bir Ülkeye İltica Etmek Üzere

Türkiye’den İkamet İzni Talep Eden Münferit Yabancılar ile Topluca Sı-

ğınma Amacıyla Sınırlarımıza Gelen Yabancılara ve Olabilecek Nüfus

Hareketlerine Uygulanacak Usûl ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’te

yer almıştı. Geçici Koruma Yönetmeliği’nin 61. maddesi ile 1994 tarihli

Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır. Kitlesel sığınma konusu, 1994

tarihli Yönetmelik’te, Topluca İltica veya Sığınma amacıyla ülke sını-

rına gelen ya da ülke sınırlarını geçen yabancılar ile olası Nüfus Ha-

reketleri başlıkları altında ele alınmıştı.

Bu dönemde, ülke sınırlarını

geçme eğilimi gösteren toplu nüfus hareketlerinin milletlerarası hu-

kuktan kaynaklanan yükümlülükler saklı kalmak kaydıyla ve aksine

bir siyasî karar alınmadıkça sınırda durdurulması ve sığınmacıların

Aybay/Dardağan Kibar, s.76; Özkan, s.421; Çiçekli, s.41 vd.; Erten, s.5. Milletlera-

rası hukukun kaynakları ise Uluslararası Adalet Divanı Statüsünün (Statute of the

International Court of Justice) 38. maddesinde sayılmıştır. Buna göre milletlera-

rası hukukun kaynakları, milletlerarası anlaşmalar, milletlerarası teamül hukuku

ve milletlerarası mahkeme kararlarından oluşmaktadır. Uluslararası Adalet Di-

vanı Statüsü’nün İngilizce metni için bkz.

icj_statute_e.pdf.

RG,30.11.1994, 22127. Bundan sonra 1994 tarihli Yönetmelik olarak anılacaktır.

2006 yılında 1994 tarihli Türkiye’ye İltica Eden veya Başka Bir Ülkeye İltica Etmek

Üzere Türkiye’den İkamet İzni Talep Eden Münferit Yabancılar ile Topluca Sığın-

ma Amacıyla Sınırlarımıza Gelen Yabancılara ve Olabilecek Nüfus Hareketlerine

Uygulanacak Usûl ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin bazı hükümlerinde değişik-

likler yapılmıştır. RG, 27.01.2006, 26062

Ekşi, Geçici Koruma Yönetmeliği, s. 69.