131

Ölüm Cezası Geri Gelmeli Mi?

başına bir sorun teşkil etmektedir. Bütün ahlaksızlıkların suç sayılma-

sı halinde, hem ferdi hürriyet çok tahdit edilmiş olacak, hem de takibat

yapılması zorlaşacaktır. Netice itibariyle hukuk ile ahlakın müşterek

tarafları olduğu gibi, müstakil tarafları olduğu unutulmamalıdır.

Hukukumuzda süresi belli mahkûmiyet sistemi geçerlidir.

Mahkûmiyet kararına hükmedilirken özgürlüğü bağlayıcı cezanın

süresi belirlenmektedir. Somut tayinde hâkim suç tanımındaki cezayı

uygular. Sadece özgürlüğü bağlayıcı ceza gösterilmişse yalnızca buna

hükmedilir. Maddeye özgürlüğü bağlayıcı ceza ile para cezası birlikte

konulmuş ise; hâkim bunların ikisini de dikkate almak zorundadır.

Ancak yasa maddesinde seçimlik ceza varsa birini seçer Bu durum

cezanın bireyselleştirilmesine yardımcı olur. Cezanın bireyselleştiril-

mesi, suçun işlenmesini gerçekleştirmek veya kolaylaştırmak yönünde

maddi veya manevi fonksiyon icra edenlerin suçlu sayılması ve sadece

onların cezalandırılması olarak tanımlanabilir.

Bireyselleştirme ceza tayininde önemli bir işlemdir. Aynı tür ve

miktardaki ceza kişiler üzerinde çok değişik etkiler meydana getirir.

Gerçekten aynı cezanın suçlular üzerinde meydana getirdiği acı, ızdı-

rap ve ağırlık sosyal ve ekonomik durumuna, karakterine göre değişir.

Bu nedenle suçlunun kişiliği sorunu cezaların bireyselleştirilmesi ola-

rak çağdaş ceza hukukuna girmiştir.

Somut eylemi yargılayan hâkimin yargıladığı suç için ceza belir-

lemesine cezanın saptanması denilir. Somut cezanın belirlenmesi ni-

teliğinde bu işleme cezanın hesaplanması veya cezanın mahkemece

tayini de denilmektedir.

Cezanın amaçları konusunda netice olarak diyebiliriz ki, istenen

amaçlara ulaşmak için:

a) İzlenen çeşitli amaçlar göz önünde tutulmak suretiyle cezala-

Nur Centel, “Cezanın Tayini”, Ceza Hukuku Reformu (Sempozyum 20-

23.10.1999), Umut Vakfı Yayını, Yayın No:5, İstanbul 2001, s.262.; Ethem Çalık,

Suç ve Cezaların Şahsileştirilmesi ve Cemiyet Tipi Münasebeti Üzerine Bir İncele-

me, Milli Eğitim Bakanlığı Yayını, 2832, İstanbul 1996, s.49.

Zeki Hafızoğulları, “Cezanın Tayin Edilmesi”, Ceza Hukuku El Kitabı, İstanbul

1989, s.481 vd.; Cezanın Saptanmasına İlişkin İsviçre Ceza Kanunu Ön Tasarısın-

daki Hükümler ve Bu Hükümlerin Gerekçeleri için Bk. Yener Ünver, - Ayşe Nu-

hoğlu, İsviçre Ceza Kanunu Ön Tasarısı, İstanbul 1997, s.11 vd.; Ayrıca Bk. Erhan

Günay, Uygulamada Suçların Tespiti ve Cezaların Tayini, Ankara 1995, s.1 vd.;