134

598

Uluslararası Hukuk Açısından Fırat Kalkanı Harekâtının Meşruluğu Sorunu

Komiteye göre, uluslararası nitelikte olmayan iç silahlı çatışmada, hü-

kümet dışı silahlı gruplar, kendileri arasında ya da hükümet güçlerine

karşı, münferit ve tecrit edilmiş şiddet eylemleri seviyesini aşan bir yo-

ğunlukta, sürdürülebilir ve planlı harekât icra etmelerine olanak sağ-

layacak kolektif bir örgütlenme seviyesinde çarpışırlar. Ayrıca silahlı

gruplar ülke üzerinde belirli bir asgarî denetim de uygulayabilirler.

Görüldüğü gibi Komite, bir silahlı çatışmanın, uluslararası nitelikte

olmayan iç silahlı çatışma kabul edilebilmesi için çatışmanın belirli

bir yoğunluğu aşmış olması ve örgütlenme seviyesine ulaşmış olması

şartlarını aramaktadır. Ülke üzerindeki denetim ise olmazsa olmaz bir

şart olarak aranmamaktadır. Konu uluslararası yargı tarafından da de-

ğerlendirilmiştir. Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi de,

Tadi

Kararı’nda, bir silahlı çatışmanın varlığı için yoğunluk ve örgüt-

lenme unsurlarından bahsetmiştir.

Tadi

Kararı ve Uluslararası Kızılhaç Komitesi görüşleri birlikte

değerlendirildiğinde, uluslararası nitelikte olmayan iç silahlı çatışma-

nın varlığı için, çatışmanın

asgarî bir yoğunluk seviyesi

ne ulaşmış olma-

sı ve çatışmaya müdahil olan tarafların

asgarî bir örgütlenme seviyesi-

ne ulaşmış olmaları gerekmektedir. Suriye’deki durum, insan hakları

raporlarına da yansıdığı üzere, ağır silahların kullanılması, binlerce

insanın ölmesi ve süreklilik arz etmesiyle birlikte belirli bir yoğun-

luğa ulaştığı, DAEŞ, El-Nusra Cephesi, ÖSO gibi örgütlenmiş silahlı

muhaliflerin yer aldığı bir iç silahlı çatışmaya dönüşmüş durumdadır.

Nitekim Uluslararası Kızılhaç Komitesi, 2012 yılının Temmuz ayında

Suriye’deki durumu, Humus, İdlib ve Hama’yı da içeren fakat bu böl-

gelerle sınırlı olmayan ülkenin çeşitli bölümlerinde devam eden bir

“uluslararası nitelikte olmayan (iç) silahlı çatışma” olarak nitelendir-

miştir.

Suriye Arap Cumhuriyeti Bağımsız Uluslararası Soruşturma

Komisyonu da, 16 Ağustos 2012 tarihli Raporda, Suriye’deki çatışma-

International Committee of the Red Cross, Violence and The Use of Force, Geneva,

2011, s. 26

ICTY, The Prosecutor v. Dusko Tadi

, Decision on Defence Motion for Interlocu-

tory Appeal on Jurisdiction, Case No. IT-94-1-A, 2 October 1995, para. 70. Ayrıca

bkz. ICTY, Prosecutor v. Tadić, Opinion and Judgment, Case No IT-94-1-T, Trial

Chamber, 7 May 1997, para. 562

te-2012-07-17.htm (E.T. 24.06.2017). Aynı saptama Uluslararası Kızılhaç Komite-

sinin 2012 Yıllık Raporunda da yer almıştır. ICRC, Annual Report 2012, Volume I,

Geneva, 2013, s. 443-444