134

597

TBB Dergisi 2018 (134)

Süleyman Sırrı TERZİOĞLU

2- Silahlı Çatışma Hukuku Bağlamında Suriye’deki Hukuksal

Durum

Bugün Suriye’deki durum, silahlı çatışma hukukuna göre “ulus-

lararası nitelikte olmayan silahlı çatışma”

olarak değerlendirilmekte-

dir. 2011’de başlayan olaylar, 2012 yılının ortasından itibaren uluslara-

rası nitelikte olmayan silahlı çatışmaya dönüşmüştür.

Uluslararası nitelikte olmayan silahlı çatışmalara ilişkin tanım,

üstü kapalı olarak, 8 Haziran 1977 tarihli Uluslararası Olmayan Silahlı

Çatışma Mağdurlarının Korunmasına İlişkin 12 Ağustos 1949 Cenevre

Sözleşmelerine Ek Protokolde (Protokol II)

yer almaktadır. Protokole

göre, “12 Ağustos 1949 Cenevre Sözleşmelerinin ortak 3. maddesini,

mevcut uygulama koşullarını değiştirmeden, geliştiren ve tamamlayan

işbu Protokol 12 Ağustos 1949 Cenevre Sözleşmelerine Ek Uluslararası

Silahlı Çatışma Mağdurlarının Korunmasına İlişkin Protokolün (1. Pro-

tokol) 1. maddesince kapsanmayan ve

bir Yüksek Akit tarafın ülkesinde

kendi silahlı kuvvetleriyle muhalif silahlı kuvvetler veya sorumlu komuta al-

tında olan, devamlılık arz eden ve planlı askeri operasyonlar yapmalarına ve

bu Protokolü uygulamalarına imkân verecek şekilde bu Yüksek Akit tarafın ül-

kesinin ait bir kısmı üzerinde kontrolü elinde bulunduran diğer örgütlü silahlı

gruplar arasında cereyan eden tüm silahlı çatışmalarda uygulanır.”

Cenevre Sözleşmelerinin uygulanması konusunda belirli yetkile-

ri olan Uluslararası Kızılhaç Komitesi görüşleri esas alınacak olursa,

world-report/2017/country-chapters/298673 (E.T. 26.07.2017). Ayrıca Suriye

Arap Cumhuriyeti Bağımsız Uluslararası Soruşturma Komisyonunun tüm rapor-

ları için bkz.

cumentation.aspx (E.T. 26.07.2017)

Uluslararası nitelikte olmayan silahlı çatışmalar konusunda bkz. Fatma Taşdemir,

Uluslararası Nitelikte Olmayan Silahlı Çatışmalar Hukuku, Adalet Yayınevi, An-

kara, 2009

Protocol Additional to the Geneva Conventions of 12 August 1949, and relating to

the Protection of Victims of Non-International Armed Conflicts (Protocol II) 8 June

1977. Türkçe çevirisi için bkz. 12 Ağustos 1949 tarihli Cenevre Sözleşmeleri ve Ek

Protokolleri, Yayına Hazırlayanlar: Melike Batur Yamaner-A. Emre Öktem-Bleda

Kurtdarcan-Mehmet C. Uzun, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınla-

rı, İstanbul, 2008, s. 265 vd.

Protokole göre, Protokol, silahlı çatışma olarak kabul edilmeyen, ayaklanma,

münferit ve düzensiz şiddet eylemleri ve benzer nitelikteki diğer eylemler gibi iç

gerginlik karışıklık durumlarında uygulanmaz (mad. 1/2). Bununla birlikte öğre-

ti, uluslararası nitelikte olmayan silahlı çatışma kavramının kapsamının, bu Pro-

tokolden daha geniş olduğu görüşündedir. Hüseyin Pazarcı, Uluslararası Hukuk

Dersleri 4. Kitap, 2. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara, 2006, s. 148