134

600

Uluslararası Hukuk Açısından Fırat Kalkanı Harekâtının Meşruluğu Sorunu

Unutulmamalıdır ki, ister uluslararası olmayan silahlı çatışma, isterse

uluslararası silahlı çatışma durumu olsun, çatışan taraflar uluslararası

insancıl hukuk kurallarına uymakla yükümlüdürler.

3- DAEŞ, PYD/YPG ve Bu Örgütlerin Eylemlerinin Niteliği

Fırat Kalkanı Harekâtının iç hukuk ve uluslararası hukuk açısın-

dan değerlendirilebilmesi için, öncelikle Harekâtın gerekçelerinden

olan başta DAEŞ olmak üzere, PYD/YPG’nin ve bu örgütlerin eylem-

lerinin nitelendirilmesi gerekmektedir.

a) DAEŞ

Örgüt, ağırlıklı olarak Irak ve Suriye’de etkinlik gösteren, bu bölge-

de hilafet devleti kurmak amacıyla güvenlik güçlerine ve sivillere karşı

eylemler yapan yasa dışı, silahlı ve ele geçirdiği topraklardaki meşrulu-

ğu hiçbir devlet tarafından tanınmayan selefi cihatçı bir örgüttür.

örgütün ismi de, gelişim sürecine bağlı olarak değişmiştir.

Bu süreç

ilk olarak, Ebu Musab El-Zerkavi’nin 2000 yılında Afganistan’da kur-

duğu “Tevhid ve Cihad Örgütü” ile başlamıştır. ABD’nin Afganistan’ı

işgali sonrası, örgüt, ilk olarak İran’a sonra da Irak’a geçiş yapmış ve

ABD’nin Irak’ı da işgal etmesiyle birlikte, Koalisyon Güçlerine yöne-

lik mücadelesini artırmış ve büyüyerek 2004 yılında “Irak El-Kaidesi”

adını almıştır. Zerkavi’nin 2006 yılında öldürülmesinden sonra, örgü-

tün başına Ebu Eyub El-Mısri geçmiş ve örgüt, adını “Irak İslam Dev-

leti (IİD)” olarak değiştirmiştir. Suriye’deki iç savaş yüzünden merkezi

otoritenin zayıflamasından yararlanan örgüt, varlığını Suriye’ye de ta-

şımış ve 2013 yılında “Irak Şam İslam Devleti (IŞİD)

[(

Islamic State of

Iraq and the Levant

(ISIL)]

”

adını almıştır.

2014 yılında hilafet ilan

Suriye’deki durumun “uluslararasılaşmış silahlı çatışma” olarak nitelendirildiği

de görüşler de bulunmaktadır. Bkz. İslam Safa Kaya-Süleyman Zahit Kara, “Ulus-

lararasılaşmış Silahlı Çatışmalarda İşlenen Savaş Suçları: Suriye Örneği”,

Bahçeşe-

hir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi

, Cilt 10, Sayı 131, Temmuz 2015, Sayfa: 35-51

https://tr.wikipedia.org/wiki/Irak_ve_%C5%9Eam_%C4%B0slam_Devleti

(E.T.

12.06.2017)

Biz makalemizde “DAEŞ” kısaltmasını kullanacağız. Alıntılarda ise alıntıda yer

alan kısaltmayı orijinaline sadık kalarak aynen kullanacağız.

Arapça: Al Devlet-Al-Islamiya Fil Irak Wel Şam

(DAEŞ)

Terörün Geldiği Yeni Boyut: IŞİD Örneği, BİLGESAM Rapor No: 67, İstanbul,

2015, s. 16 (“BİLGESAM Rapor No: 67” olarak kısaltılacaktır). Konu hakkında ge-

niş bilgi için bkz. Recep Tayyip Gürler-Ömer Behram Özdemir, “El Kaide’den