551 / 561
Uluslararası Hukuk Açısından Sığınma, Göç, Nüfus Mübadelesi Vatansızlık...
550
layıcı olan Nürnberg yasaları gibi) devlet eliyle yapılan ayırımcı uygu-
lamaların zorunlu kıldığı istem dışı olarak ülke dışına göçlerden söz
ettik.
Oysa unutulmamalıdır ki,
göç
kişinin yaşadığı ülkedeki zorlu ko-
şullardan kurtulmak isteği dışında, örneğin daha iyi koşullarda yaşa-
mak, sanatını ya da bilgisini kullanabilmek, gelir kazanmak, yabancı
bir dili öğrenmek ve konuşmak, daha mutlu olmak gibi kişisel istem-
lere bağlı olabilir. Ya da kişinin yaşadığı ülkedeki siyasal durumu de-
ğiştiren gelişmelerin bulunması
109
ya da yeni yapı, devlet gibi statü ku-
ran (Lozan Antlaşması gibi) antlaşmaların yürürlüğe konulmasından
kaynaklanabilir. Devletimizin yakından bildiği, sorunlarını tanıdığı
en önemli ve yakın örneklerden biri de, Osmanlı İmparatorluğu’nun
Rumeli topraklarının kaybetmesiyle sonuçlanan 1913 Balkan Savaşları
dolayısıyla İmparatorluğun Anadolu topraklarına gelmek zorunda ka-
lan Balkan Muhacirleridir
110
.
Örneğin bu konuda gözden kaçırabileceğimiz tüzel düzenleme-
lerden birine: T.C. Devleti’ni kuran 1934 tarihli Lozan Antlaşması’nın
33 ve 34. maddelerinde rastlıyoruz. Böylece yeni kurulan Türkiye
Cumhuriyeti Devleti ülkesinde bulunan kimselerin yabancı ülke uy-
rukluğuna geçmesi ya da yabancı ülkede oturmakta olan Türk kökenli
kimselerin Türkiye’ye gelmelerine olanak tanınmaktadır
111
.
Yakın tarihli bir başka örnek de, 1970’lerin başında Alman Federal
Cumhuriyeti, Fransa, Hollanda gibi Avrupa ülkelerde, o devletlerin
vatandaşlarının yapmaya isteksiz olduğu vasıfsız işleri yapmak üzere
109
14 Ocak 2016 tarihli Fransız televizyon kanalı (TV5) yayını haberlerde, Fransa’da
yerleşik Musevilerin, bu ülkede artık insan hakları ve özgürlüklerinin eskisi gibi
korunmadığı, yeterli derecede güvenlikli olmadıkları gerekçesiyle, toplu olarak
İsrail’e gittikleri ve yeni yerleşimlere yerleştikleri söylendi. Bu gelişme, 2015 yılın-
da Fransa-Paris’de meydana gelen Charlie Hebdo saldırısı ve Suriye’deki olaylara
bağlı nüfus hareketlerinin akla gelmeyen bir etkisi gibi görünmektedir.
110
Balkan savaşları sırasında Mustafa Kemal Paşa’nın Trablusgarp savaşıyla uğ-
raştığı günlerde Selanik kaybedilmiştir. Annesi Zübeyde Hanım ve kız kardeşi
Makbule Hanım’ın Istanbul’a geldikleri, Akaretler yokuşunda özellikle Rumeli
muhacirlerinin barınması için yapılmış olan evlerden birinde oturduklarını nice
zaman sonra Başkent’e gelebildiğinde öğrenecektir. Mustafa Kemal Paşa, o tarihte
henüz paşalık kıdemini almamıştır.
111
Prof. Dr. Hüseyin Pazarcı, Türk Dış Politikasının Başlıca Sorunları s: 7-8 (Turhan
Kitabevi, 2015 Ankara).