134

685

TBB Dergisi 2018 (134)

Bengül KAVLAK

ehliyetine sahip olmadığını ve bu nedenle de burada adli bir muame-

le gerçekleştiremeyeceğini, davasının kabul edilemez olduğunu tespit

etmiştir.

Überseering bir üst mahkemeye başvurur. Mahkeme ABAD’a ön

karar usulüyle şu soruların sorulmasına karar verir:

1. ABİA m. 49 ve 54, yerleşme özgürlüğü çerçevesinde, bir üye devlet

hukukuna göre kurulmuş ancak daha sonra fiili idare merkezini

bir başka üye devlete taşımış olan bir şirketin bir sözleşmeye da-

yalı olarak burada dava ehliyeti ve fiil ehliyetine sahip olmasına

imkan tanınmayacağı yönünde mi yorumlanır?

2. Yerleşme özgürlüğü şirketin kurulduğu ülke hukukuna göre dava

ve fiil ehliyetine sahip olmasını gerektirir mi?

ABAD’ın kararına göre, bir üye devlet hukukuna göre kurulan

ve sicil yeri de orada olan bir şirket, diğer bir üye devlet hukukuna

göre fiili idare merkezini söz konusu diğer üye devlete naklederse, 49

ve 54’üncü maddelere göre, fiili idare merkezinin nakledildiği devlet,

şirketin fiil ehliyetinin varlığını inkar edemez. Bunun sonucunda, şir-

ketin bu devlette kurulu bulunan diğer bir şirketle yapmış olduğu söz-

leşmeye dayalı olarak hakkını elde etmek amacıyla dava açma ve bu

davayı yürütme hakkının da varlığı kabul edilmelidir.

ABAD’ın kararına göre yerleşme özgürlüğünün uygulanmasının

ön koşulu, şirketlerin ev sahibi ülkeler tarafından tanınmasıdır.

Bir

şirketin hukuken tanınmaması ve özellikle dava açma hakkından yok-

sun bırakılması yerleşme özgürlüğünün hukuki temelinin ortadan kal-

dırılması anlamını taşır.

Bu nedenle karara göre, bir üye devlet huku-

kuna göre kurulan ve sicil yeri de orada olan bu şirket, diğer bir üye

devlette yerleşme hakkını kullanırsa, 49 ve 54’üncü maddelere göre,

bu devlet de şirketin fiil ehliyetini ve kurulu bulunduğu ülke hukuku-

Case C-208/00 Überseering [2002] ECR I-9919, p. 7-10.

Case C-208/00 Überseering [2002] ECR I-9919, p. 25. Açıklama için bkz. Nagy, s.

363 vd.

Açıklama için bkz. Kara, s. 107.

Musa Aygül, Milletlerarası Özel Hukukta Şirketlere Uygulanacak Hukukun Tes-

piti, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2007, s. 272.