47 / 477
Hekimin Hastayı Aydınlatma Yükümlülüğünden Kaynaklanan Taziminat Sorumluluğu
46
GİRİŞ
Tıbbî müdahale kavramı, hem tıp biliminin hem hukukun hem de
etiğin konusunu oluşturan disiplinler arası bir kavramdır. Her tıbbî
müdahalenin kural olarak hukuka aykırı olması ve hekimin sorum-
luluğunu gerektirmesi, tıbbî müdahale kavramını hukukun konusu
haline getirmiştir. Hekimin aydınlatma yükümlülüğü ise, tıbbî müda-
halenin hukuka uygunluğu bakımından belirleyici bir role sahiptir.
Çalışmamızda öncelikle tıbbî müdahale kavramı üzerinde durul-
muş ve tıbbî müdahalenin hukuka uygun olması için aranan şartlar
açıklanmıştır. İkinci bölümde hekimin hastasını aydınlatma yükümlü-
lüğü ve bu yükümlülüğün nasıl icra edileceği konuları, yargı kararla-
rından da örnekler verilmek suretiyle ortaya konulmuştur. Son bölüm-
de ise aydınlatma yükümlülüğünün ihlali halinde başvurulabilecek
dava yolları üzerinde durulmuştur.
II. TIBBÎ MÜDAHALE KAVRAMI VE TIBBÎ MÜDAHALENİN
HUKUKA UYGUNLUK ŞARTLARI
A. TIBBÎ MÜDAHALE KAVRAMI
Tıbbî müdahale, hastanın sağlık, yaşam ve bedensel bütünlüğüne
yönelik bir eylem olması nedeniyle hem tıbbî, hem hukuki, hem de
etik
1
yönden doğru ve uygun bir şekilde icra edilmelidir. Hukuk ala-
nında tıbbî müdahalenin hukuka uygunluğunun ve buna bağlanan so-
nuçların ortaya konulabilmesi için öncelikle tıbbî müdahale kavramın
tanımının yapılması gerekir.
Bir kısım yazarlar, tıbbî müdahaleyi
“tıp mesleğini icraya yetkili bir
kişi tarafından, doğrudan veya dolaylı olarak tedavi amacına yönelik olarak
gerçekleştirilen her türlü faaliyet”
olarak tanımlarlar.
2
Hekim burada her
türlü anomaliliği, hastalığı, eksikliği gidermek, onarmak ve iyileştir-
1
Etik, buyurgan ve ödevsel ögelerle tıbbın ana hedeflerini işlevsel hale getirmeyi
amaçlayan kurallar bütünü olup bu konuda daha fazla bilgi için bakınız: Üstün,
Çağatay,
”Tıp’ta Etiğin Yerini Belirlemek”
,
Sağlık Hukuku Digestası
, Ankara Barosu
Yayınları, Ankara-2009, s.116.
2
Ayan, Mehmet,
Tıbbî Müdahalelerden Doğan Hukukî Sorumluluk
, Ankara-1991, s.5;
İpekyüz, Filiz Yavuz,
Türk Hukukunda Hekimlik Sözleşmesi,
Ankara-2006, s.22.