48 / 477
TBB Dergisi 2012 (100)
Mine KAYA
47
mek amacıyla faaliyet göstermektedir. Bu faaliyetler, en basit teşhis
ve tedavi ve iyileştirmek yöntemi olabileceği gibi en ağır cerrahi mü-
dahaleleri de kapsamaktadır.
3
Bu tanımdan yola çıkıldığında, tıbbî
müdahalenin
“tıp mesleğini icraya yetkili kişi tarafından yapılması”
ve
“doğrudan ya da dolaylı tedavi amacına yönelik bulunması”
olmak üzere
iki unsurunun varlığı kabul edilmektedir.
4
Günümüzde tıp alanındaki gelişmelere paralel olarak tıptan bek-
lentiler de değişmiştir. Estetik amaçlı müdahaleler, deneysel çalış-
malar, kök hücre uygulamaları ve gen teknolojileri, kısırlaştırmaya
yönelik müdahaleler, organ ve doku nakilleri gibi uygulamalar tıbbî
müdahale kavramının yeniden yorumlanmasını gerektirmiştir. Bu ne-
denle yukarıdaki tanımlamanın, özellikle tedavi amacı unsuru yönün-
den eleştirildiği görülmüştür. Örneğin Özay, bir tıbbi müdahalenin
hukuka uygun sayılmasında tedavi amacının ön şart teşkil etmeyeceği
görüşündedir. Çünkü fiziki ve ruhsal tedavi ona göre bir bütün teşkil
eder.
5
Üstelik hasta olmayan kişilere de tedavi amacı dışında müdaha-
lelerin uygulanabilmesi mümkündür.
6
Tıbbî müdahalenin ayrıntılı bir tanımı ise
“kişilerin bedensel, fiziksel
ya da ruhsal (psikolojik) bir hastalığını, noksanlığını teşhis ve tedavi etmek
ya da bu mümkün olmadığı takdirde hastalığı hafifletmek ya da acılarını din-
dirmek ya da onları böyle bir rahatsızlıktan korumak yada nüfus planlaması
amacı için tıp mesleğini icraya kanunen yetkili kimseler tarafından, tıp bili-
mince genel kabul görmüş kural ve esaslara uygun olarak gerçekleştirilen, en
basit teşhis ve tedavi yöntemlerinden başlayarak en ağır cerrahi müdahalelere
kadar uzanan her çeşit faaliyettir”
şeklinde yapılmıştır.
7
Hakeri ise amaç
sınıflandırılmasına gitmeden
“insan üzerinde tıp biliminin uygulanması
ile bağlantılı olarak yapılan her türlü müdahaleyi”
tıbbî müdahale kabul et-
miştir.
8
“Ceza Muhakemesinde Beden Muayenesinde, Genetik İncelemeler ve
3
Ayan, s.5; İpekyüz, s.22.
4
Ayan, s.5; İpekyüz, s.22.
5
Özay, Merter,
Estetik Amaçlı Tıbbî Müdahalelerde Hekimin Hukuki Sorumluluğu,
Ankara-2006, s.20.
6
Özay, s.20;Erman, Barış,
Ceza Hukukunda Tıbbî Müdahalelerin Hukuka Uygunluğu
,
Ankara-2003, s.76.
7
Çakmut, Özlem Yenerer,
Tıbbi Müdahaleye Rızanın Ceza Hukuku Açısından
İncelenmesi,
İstanbul-2003, s.24; Özpınar, s.17-18.
8
Hakeri, Hakan,
Tıp Hukuku
, Ankara-2010, s.21.