261 / 453
Kredi Kartlarıyla İlgili 6502 Sayılı Yeni Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un Getirdiği ...
260
ğildir. Tüketici, genel işlem şartlarını içeren standart sözleşme metni-
ni değiştirme yetkisine sahip değildir.
75
Bu durum, taraflar arasındaki
sözleşmede eşit olmaları prensibini, sözleşme özgürlüğü prensibini ve
sözleşme adaletini bozmaktadır.
76
Tüketicinin güçlü şirketler karşısın-
da ekonomik ve sosyal bakımdan güçsüz, bilgisiz, tecrübesiz olması,
sonuçta sömürülmesi sonucunu doğurmaktadır.
Standart bir sözleşme olan kredi kartı sözleşmesinin içeriğine tü-
keticilerin etki edememesi nedeniyle tüketici aleyhine hüküm doğu-
ran ve müzakere edilme imkanı bulunmayan şartları “haksız şart”
niteliğinde olup kesin olarak geçersizdir. 6502 s. Yeni TKHK. m.5 hük-
münde düzenlenen “haksız şartlar” bütün tüketici işlemleri için geçer-
lidir. Bu hükme göre tüketiciyle müzakere edilmeden sözleşmeye da-
hil edilen ve tarafların sözleşmeden doğan hak ve yükümlülüklerinde
dürüstlük kuralına aykırı düşecek biçimde tüketici aleyhine dengesiz-
liğe neden olan şartlar böyle şartlardır.
Haksız şartlar ile genel işlem şartları aynı kavramı ifade etmez.
Taraflardan birinin tüketici olmadığı sözleşmelerde genel işlem şartla-
rının sınırlandırılması ilk kez hukukumuzda yeni Türk Borçlar Kanu-
nu ‘nun m.20-25 hükümleriyle düzenlenmiştir.
77
Bir genel işlem şartı
haksız şart niteliğinde olabilir veya olmayabilir
78
. Tanım bakımından
her iki düzenleme karşılaştırıldığında TBK.m.20 hükmünde “ileride
çok sayıda sözleşmede kullanma amacı” arandığından TKHK.m.5
hükmüne göre daha geniştir. Ayrıca TKHK. ile sadece içerik denetimi
ve yorum denetimi düzenlendiği halde, TBK. ile fazladan yürürlük de-
netimi de düzenlenmiştir. TKHK.’ndeki haksız şart düzenlemesi, TBK.
hükümlerine göre özel hüküm niteliğindedir.
79
75
Ebru Ceylan, “Genel İşlem Koşulları”, Borçlar Hukuku Genel Hükümler
Konferansları I, Prof. Dr. İsmet Sungurbey ‘e Armağan, İstanbul Barosu Yayınları
, s.172 vd.
76
Mehmet Bahtiyar, “Banka ve Kredi Kartları Kanunu ‘nun Sözleşmenin Şekli ve
Genel İşlem Şartlarına İlişkin 24-26 Maddelerinin Değerlendirilmesi”, 5464 Sayılı
Banka ve Kredi Kartları Kanunu’nun Değerlendirilmesi ve Yol Açtığı Sorunlar,
İstanbul 2009 , s.83, 84.
77
M. Kemal Oğuzman /Turgut Öz, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C. 1, 6098
Sayılı Yeni Türk Borçlar Kanunu ‘na Göre Güncellenip Genişletilmiş 11. bası ,
İstanbul 2013, s.164.
78
Ceylan, Genel İşlem, s. 184; Ebru Ceylan, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu ‘nun
Getirdiği Önemli Yenilikler ve Değişiklikler, İstanbul Barosu Yayınları , İstanbul
2012, s.25.
79
Ebru Ceylan,”6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ‘da Tüketici