119

TBB Dergisi 2015 (119)

Can AZER / Mazlum DOĞAN

323

kümlülük değil, aynı zamanda onları başka özel kişilere karşı koru-

ma gibi pozitif bir yükümlülük de getirmektedir.

Yani Mahkeme’ye

göre Devlet, kişilerin özel hayatlarını ve haberleşmelerinin gizliliğini

başka kişilere karşı korumakla da yükümlüdür. İşte söz konusu yasa

ile özel hayatın gizliliğini ihlal yerinde bir düzenleme ile suç olarak ta-

yin edilmiş, ayrıca haberleşmenin içeriğinin basın yoluyla ya da sosyal

medya aracılığıyla işlenmiş olması da ağırlaştırıcı unsur olarak yasada

yer almıştır.

Ayrıca yine bu yasa ile görüntü ve ses kaydı alınması ve bunların

basın ya da sosyal medya aracılığıyla yayılması da suç olarak öngörül-

müştür. Ancak burada, hiçbir şekilde ses ve görüntü kaydının alınıp

alınamayacağı sorusu akıllara gelmektedir. Kamuoyunun gündemini

çok meşgul eden, moda bir tabirle kamuya mal olmuş kişilerin kamu-

ya açık alandaki görüntüsü acaba bu kapsam içerisinde sayılacak mı-

dır? Özel hayatın gizliliği açısından sıradan yurttaşlarla siyasi veya

kamusal figürler arasında bir ayrım yapılması gerektiği çok açıktır

ve bu Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararlarında da açıkça ifade

edilmiştir.

Sıradan yurttaşların özel hayat alanı siyasi veya kamusal

figürlerinkinden çok daha geniştir. Bu durum mahkeme kararları çer-

çevesinde şekillenmesi gereken önemli konulardan bir tanesi olarak

karşımıza çıkmaktadır.

Yasa’da koruma altına alınan ikinci temel hak, “haberleşmenin

gizliliği”dir. Burada korunan, kişilerin birbirileriyle yaptıkları telefon

görüşmeleri, mektuplaşmaları, e-postaları ve benzerleridir. Anayasa’ya

göre, bir kişinin örneğin telefonlarının dinlenilmesi, yalnız ve ancak

mahkeme veya yargıç kararıyla mümkündür. Mahkeme veya yargıç

kararı olmaksızın yapılan her dinleme hukuka aykırıdır ve Avrupa

İnsan Hakları Mahkemesi’nin yukarıda anılan 2003 tarihli “M.C. v.

Bulgaria” kararında belirttiği gibi, devletin bunları önleme gibi bir

pozitif yükümlülüğü vardır. Bu çerçevede söz konusu yasa yine kişi-

sel verilerin rıza dışı kaydedilmesini ve bunların yayımlanmasını da

yasaklamaktadır.

Ayrıntılı bilgi için bkz., Sultan Uzeltürk, 1982 Anayasası ve İnsan Hakları Avrupa

Sözleşmesine Göre Özel Hayatın Gizliliği Hakkı, Beta, İstanbul,Mayıs 2004, s. 160-

165.

Von Hannover v. Germany” kararının 110’uncu paragrafında, bkz. http://

hudoc.echr.coe.int/sites/eng/pages/search.aspx?i=001-109029#{%22item

id%22:[%22001-109029%22]} (erişim tarihi; 22.10.2014).