119

TBB Dergisi 2015 (119)

Aziz Erman BAYRAM

349

cısının kendisine programladığı, yani yapılmasını emrettiği görevleri

yerine getirmektedir. Cihazlar işlevlerini tamamen programlandığı

gibi gerçekleştirmektedir.

Bu nedenle otomatikleştirilmiş irade beya-

nında, elektronik cihazın değil; onu kullananın iradesinden söz etmek

gerekir.

Otomatikleştirilmiş irade beyanında, elektronik cihazın her ile-

tisinin arkasında somut bir insan iradesi yoktur. Ancak, bu elektro-

nik cihazı otomatik olarak irade beyanında bulunabilecek bir biçimde

programlayan ya da işleten bir kişi vardır. Bu kişi, programlama ve

işletme davranışı ile eylem, hukukî sonuç ve beyan iradelerini önceden

ve genel olarak açığa vurmuş sayılır.

Otomatikleştirilmiş irade beyanı aracılığı ile sözleşme kurulması-

na hukukumuzda bir engel bulunmamaktadır. Bir sözleşmenin kurul-

masına ilişkin elektronik irade beyanları, elektronik iletişim araçlarıy-

la doğrudan insan katılımıyla açıklanabileceği gibi; insanın doğrudan

katılımı olmaksızın, önceden programlanmış bir şekilde de açıklana-

bilir. Her hâlde açıklanan irade bir kişinin iradesi olup, kişi bu iradesi

ile bağlıdır.

II. Elektronik Sözleşmenin Kuruluşuna İlişkin İrade Beyanları

1. Öneri Ve Kabul Kavramları

Türk Borçlar Kanunu’nun 1. maddesi uyarınca, sözleşme, tarafla-

rın iradelerini karşılıklı ve birbirine uygun olarak açıklamalarıyla ku-

rulur. Tarafların karşılıklı olarak açıkladıkları, sözleşmeyi kurulması-

nı sağlayan bu irade beyanlarından ilki öneri, ikincisi kabuldür.

Öneri, bir sözleşmeyi meydana getirmek amacıyla yapılan, bir ki-

şinin teklifini içeren ve karşı tarafa yöneltilen irade beyanıdır.

Öneri,

öneri sahibinin sözleşme yapma iradesini karşı tarafa bildirir, açıklar.

Öneri, sözleşmenin bütün esaslı unsurlarını içermeli ve sözleşmenin

kurulmasını sağlayabilecek olgunlukta olmalıdır.

Öneri, bağlanma

Nieuwenhuis H./Snijder H.,/Weatherill S.: E-commerce Law: National and Trans-

national Topics and Perspectives, The Hague 2003 , s. 89.

N. Kocayusufpaşaoğlu, Borçlar Hukuku Genel Bölüm Birinci Cilt: Borçlar Huku-

kuna Giriş Hukukî İşlem Sözleşme, İstanbul 2010, s. 132.

Oğuzman/Öz, a.g.e, s. 51.

Kocayusufpaşaoğlu, a.g.e, s. 180.