119

TBB Dergisi 2015 (119)

Eylem Ümit ATILGAN

593

çok önemli bir model olabilir. Klasik ceza muhakemesinin “fiil

ceza hukuku” çocuk ceza muhakemesinin ise “fail ceza hukuku”

karakterli olması göz önüne alınırsa böyle bir yapı çocuk adalet

sistemi için bir zorunluluk. Mahkemeye yargılama sırasında su-

nulan çocuk hakkındaki bilgiler ve sosyal hizmet yaklaşımlı ted-

bir uygulama imkanını veren bu ekiplerin mahkemenin bir par-

çası olması ancak aynı zamanda mahkemenin emrinde olmaması

çok önemli. “Gençliği Suçtan Koruma Ekipleri” adı verilen bu bi-

rimlerin mahkemenin emrinde olmaması ancak danışman heyeti

gibi yargılamanın bir parçası olmasına dikkat çekilmeli. Bu yapı

Türkiye’deki mahkemeye bağlı çalışan sosyal hizmet uzmanları-

nın konumu ve işlevi ile ilgili yürütülen tartışmaya alternatif bir

formül sunabilir.

5) Çocuk Koruma Kanunu 11. maddesiyle, 5. maddede sayılan “koru-

yucu ve destekleyici tedbirlerin” ve 9. maddede düzenlenen “acil

koruma kararının” Türk Ceza Kanunu’nun öngördüğü ‘çocuklara

özgü güvenlik tedbirleri’ olarak anlaşılacağını hükme bağlamış.

Çocuklara ilişkin muhakemenin, ‘koruma tedbiri muhakemesi’,

‘güvenlik tedbiri muhakemesi’ ve ‘ceza muhakemesi’ olarak üç

ayrı başlık altında ele alınması gereken unsurları böylece birbi-

rinin içine geçmiş ayırt edilemez bir hal almış durumda. Aslında

Çocuk Ceza Adalet Sistemi, ağırlıklı olarak ‘güvenlik tedbiri’ hu-

kukunu uygulamaya elverişli bir yapıda ve ceza en son çare olma-

lıyken TCK cezalandırmaya dayanan bir yapılanma kabul etmiş

(TCK 31/2, 3). Çocuk hakkında sadece indirimli ceza veya sadece

güvenlik tedbiri (TCK 31/2) ve sadece indirimli ceza (TCK 31/3)

yaklaşımı çocuk adalet sisteminin amacına aykırılık teşkil etmek-

te.

Bu eleştiriler ışığında çocuk yargılamasının ceza yargılama-

sından çok tedbir hukuku muhakemesi görünümlü olmasının İn-

giltere açısından doğurduğu olumlu sonuçlar ve bunların Türkiye

için taşıdığı potansiyel iyi değerlendirilmeli. Bunu mümkün kılan

alt yapının gözden kaçırılmaması özellikle önemli.

6) İngiliz Gençlik Adalet ve Çocuk Koruma Sisteminde uygulanan

Benzer yönde öneriler birçok yerde karşımıza çıkıyor: Feridun Yenisey, Muka-

yeseli Hukuk Açısından Ceza Sorumluluğu Yaşı ve Ceza Sorumluluğu Olmayan

Çocuklar ve Gençler için Ceza Hukukunda Uygulanan Alternatif Yaptırımlar, An-

kara, 2007, s. 36-38.