Dergi(124)

1961 Anayasası Perspektifinden Parlamenter Bağışıklıklar...

172

içlerinde bulunduğu kişiler Türkiye

“T.C. Anayasasının tamamını veya

bir kısmını tağyir ve tebdil

(bozmak

ve değiştirmek)

, TBMM’yi ıskata ve

vazifesini yapmaktan mene cebren teşebbüs gayesiyle gizlice ittifak kurmak”

ile suçlanmışlardır. Ayrıca Anayasaya göre kurulmuş olan Türkiye Bü-

yük Millet Meclisini hükümsüz bırakmaya (ıskata) ve görevini yerine

getirmesini engellemeye cebren teşebbüs amacıyla örgüt kurmakla da

suçlanmışlardır. Bu nedenle haklarında soruşturma yapılması talebin-

de bulunulmuş; yapılan hazırlık soruşturması sonucunda da 7 Temmuz

1971 tarihinde 1 Numaralı Sıkıyönetim Mahkemesi tarafından yirmi

iki kişinin tutuklanmasına karar verilmiştir. Bu bağlamda, tabii üye

olan Osman Köksal ve kontenjan senatörü

Cemal Madanoğlu’nun

kendilerine isnat edilen suç dolayısıyla haklarında takibat yapılabil-

mesi için 1961 Anayasası’nın 70. maddesi uyarınca dokunulmazlıkla-

rının kaldırılması için savcılık tarafından dosya komutanlığa gönde-

rilmiştir.

Karma Komisyonda, her iki senatöre yöneltilen

“Anayasayı

tağyir ve Meclisi ıskata teşebbüs”

isnadından daha ağır bir isnat olamaya-

cağı belirtilmiştir. Bu durumun yaratacağı sürekli eziklik ve haysiyet

kırıcı durum dikkate alınarak dokunulmazlıklarının kaldırılmasına

karar verilmiştir. Mahkeme önünde hesap vermelerinin ardından dö-

nüşlerinin daha itibarlı daha şerefli olacağı vurgulanmıştır.

Cemal

1961 Anayasası’nın 70. maddesinin ikinci fıkrasında belirtildiği üzere, 13 Aralık

1960 tarihli ve 157 sayılı kanunun altında adları bulunan MBK Başkanı ve üyeleri

ile eski Cumhurbaşkanları yaş koşulu dikkate alınmaksızın Cumhuriyet Senato-

sunda “tabii üye” sıfatıyla görev yapmışlardır.

1961 Anayasası’nın 70. maddesinin ilk fıkrasında, Cumhurbaşkanı tarafından

Cumhuriyet Senatosu için seçileceği belirtilen on beş üyenin siyasi sıfatı “konten-

jan senatörü” dür.

Cumhuriyet Senatosu Tutanak Dergisi,

Cilt 66, 3 Ağustos 1971, Cumhuriyet Senato-

su Cumhurbaşkanınca seçilen üyeleri Cemal Madanoğlu ile Osman Köksal’ın Ya-

sama Dokunulmazlıkları Hakkında Başbakanlık Tezkeresi ve 3/1044 sayılı Cum-

huriyet Senatosu Anayasa ve Adalet Komisyonu Raporu, ss. 1-2. Adları geçen iki

senatör haricinde kendilerine suç isnat edilen kişiler şöyledir: Doğan Avcıoğlu,

İlhami Soysal, Cemal Reşit Eyüpoğlu, İlhan Selçuk, Hıfzı Koçar, Abidin Sezen,

Celal Uygur, Adnan Kaptan, Zeki Ergun, Raif Ertem, Nejdet Düvencioğlu, Adnan

Arabacıoğlu, Fahrettin Tezel, Orhan Seyfi Güven, İbrahim Artuç, Cemalettin Kor-

kut, Yılmaz Akkılıç, Salih Nejdet Candan, Ümran Şensezgin, Ahmet Sezgin, Cen-

giz Ballıkaya, Doğan Erdoğan, Hüseyin Onur, Ahmet Güryüz Ketenci, Ali Sirmen,

Ferruh Özdil, Orhan Pekey, İlhan Ündeğer, Armağan Anar, Altan Öymen.

A.g.e., 3/1044 Sayılı Karma Komisyon Raporu, s. 7. Her iki senatör için yapılan

ayrı oylamalar neticesinde, Cemal Madanoğlu’nun yasama dokunulmazlığının

kaldırılması 13 üyeden oluşan komisyondaki bir üyenin muhalif, birinin çekim-