134

Kuzey Kıbrıs’taki İcra Uygulamalarının Hukukun Üstünlüğü ve Hak Arama Özgürlüğü ...

uygulanmakta olan mevzuatın kayda değer bir kısmı İngiliz sömürge-

si döneminden kalmıştır. Bu nedenle Kuzey Kıbrıs’ta İngiltere’dekine

benzer bir hukuk sisteminin uygulandığını söylemek yerindedir.

sebeple, Türk icra hukukunun yapısı ile Kuzey Kıbrıs icra hukuku ara-

sında birtakım ciddi farklar mevcuttur.

Kuzey Kıbrıs’ta icra hukuku alanında iki önemli belge bulunmak-

tadır. Birincisi İngiliz sömürge döneminden miras kalan Hukuk Mu-

hakemeleri Usulü Tüzüğü (HMUT), ikincisi ise yine İngiliz dönemin-

den kalma Fasıl 6 Hukuk Muhakemeleri Usulü Yasası’dır (HMUY).

Ülkemizde bir “İcra ve İflas Kanunu” bulunmamaktadır. Dolayısıyla

bugün, icra alanında aktif olarak kullanılan mevzuat bunlardır. Önce-

likle belirtilmesi gereken hususlardan biri Türk icra hukukundan fark-

lı olarak, Kuzey Kıbrıs icra hukukunun ilamlı ve ilamsız icra şeklinde

bir ayrıma tabi tutulmamış olduğudur. Kuzey Kıbrıs’taki tek icra yön-

temi “

ilamlı icra

”dır. İlamlı icrada, hakkı yerine getirilmeyen veya ih-

lal edilen kişi, mahkemeye müracaat ederek söz konusu ihlalin önüne

geçilmesini veya hakkının iade edilmesini talep eder.

Mahkeme ka-

rarı olmadan icra takibi başlatmak mümkün değildir. Bir başka anla-

tımla, icradan önce mahkeme kararı ön koşul olarak belirlenmiştir. Bu

düzenleme çağdaş bir düzenlemedir. Devletin üç temel erkinden biri

olan yargının, icra hukuku gibi temel haklara fiilen ve esasen temas

eden

bir alanda tarafsız ve eşitliği sağlamakla yükümlü mahkeme ve

yargıçların

daha ilk etaptan devreye sokulması, hem borçlu hem ala-

caklı hem de daha genel olarak değerlendirmek gerekirse tüm toplum

için adeta bir koruma ve güvence mekanizması oluşturmaktadır.

HMUY uyarınca yedi adet icra yöntemi vardır: 1. Taşınır malın

zapt edilip satılması

; 2. Taşınmaz malın satılması veya hüküm ile yü-

kümlü kılınması; 3. Taşınmaz mala ihtiyati haciz veya geçici olarak el

konulması; 4. Üçüncü kişilerin ellerindeki mallara el konulması; 5. Hü-

kümlü borçlunun hapse gönderilmesi; 6. Taşınmaz malların zilyetliği-

Can Azer, “KKTC İdari Yargısında İstinafa Genel Bir Bakış”,

TBBD,

2017(128),

169-186, s. 170.

Pekcanıtez/Atalay/Sungurtekin Özkan/Özekes, s. 49; Baki Kuru, İcra ve İflas

Hukuku Kitabı, İstanbul 2016, s. 39

Özekes, s. 22.

Muharrem Özen, “Yargı Bağımsızlığını Zedeleyen Düzenleme, Uygulamalar ve

Bağımsızlığı Sağlamaya Yönelik Çözüm Önerileri”,

ABD

, 2010(1), 31-65, s. 31.

Kuzey Kıbrıs hukuk sisteminde kullanılan “zapt etmek” terimi, Türk hukukunda-

ki “haczetmek” terimine eşdeğer olarak kullanılmaktadır.