134

Kuzey Kıbrıs’taki İcra Uygulamalarının Hukukun Üstünlüğü ve Hak Arama Özgürlüğü ...

Anayasa ile uyum içinde olmalıdır. Özetle; hukukun diğer tüm alan-

larında olduğu gibi, icra alanında da anayasanın üstünlüğü ve bağla-

yıcılığı, mutlak anlamda geçerlidir.

Ne yazık ki, icra organları için

Anayasa’nın üstünlüğü adeta ütopik bir yaklaşım halindedir. Bugün

uygulamada, icra organları için Anayasa ve kanun hükümlerinden

önce, bu yöndeki alışkanlıklar ve yanlış uygulamalar gelmektedir.

Yani adeta normlar hiyerarşisi tersine çevrilmiş, en alttaki norm, en

üstteki norma tercih edilir olmuştur.

C. İnsan Hakları Bakımından

İcra hukuku, insan haklarıyla paralel gelişen ve yapılan düzen-

lemelerin insan haklarına saygının göstergesi olduğu hukuk alan-

larından biridir. İnsan hakları geliştikçe, bu gelişme doğrudan icra

hukukuna yansımıştır. Örneğin, hukuki gelişim süreci içerisinde, ilk

zamanlarda icranın alacaklıya bırakıldığı görülmekteydi. Bu dönem-

de borçlu, borcunu yerine getirmezse; alacaklı, bizzat hakkının icrası

yoluna başvurabilmekteydi. Hatta önceleri borçlunun köle edilmesi,

hayatına son verilmesi, alacaklının özel hapishanesinde hapsedilmesi

gibi uygulamalara da rastlanmaktaydı.

Zaman içerisinde, alacaklının

bu konudaki yetkilerine sınırlama getirilmiş ve bu tür uygulamalar

terk edilmiş; icranın şekil, şart ve mahiyeti hukuk kurallarıyla şekil-

lendirilmiştir.

Günümüzde bütün anayasalar, temel hak ve hürriyetleri güven-

ce altına almaktadır. Hatta modern anayasaların genellikle en uzun

bölümleri, temel hak ve hürriyetler bölümüdür.

KKTC Anayasası

da temel hak ve hürriyetlere geniş şekilde yer vermektedir. Burada

önemli olan söz konusu hak ve özgürlüklerin, kurumsal alandan çı-

karılıp gerçek anlamda etkinliğe kavuşturulmasıdır. Örneğin, KKTC

Anayasası’nın 15. maddesi uyarınca, herkesin yaşama ve vücut bütün-

lüğü hakkı vardır. Bu bağlamda, kural olarak, bir kimsenin özel hu-

kuktan kaynaklanan borç ilişkisinden dolayı işkenceye tabi tutulması,

Pekcanıtez/Atalay/Sungurtekin Özkan/Özekes, s. 56.

Özekes, s. 29.

Özekes, s. 32; Pekcanıtez/Atalay/Sungurtekin Özkan/Özekes, s. 44; Pınar Çiftçi,

“Menfaat Dengesi Çerçevesinde Genel İcra Hukuku ile Kamu İcra Hukukunun

Karşılaştırılması”,

DEÜHFD

, C.12, Özel Sayı, (2012), 313-379, s. 314.

Kemal Gözler, Anayasa Hukukunun Genel Esasları, Bursa 2012, s. 413.