TBB Dergisi Özel Sayı

169

TBB Dergisi 2017 (özel sayı)

Süheyla Suzan Gökalp ALICA

Sanitasyon (hıfsızsıha) sözcük olarak iğrenç gelse de biz insanla-

rın farkındalığını artıran bir sözcük olması açısından önemlidir. Su

ve Sanitasyon adı altında gençlere konunun önemini kavratmak için

Avrupa Birliği üyeleri 2007 yılında, bir “Çevre ve Sağlık Eylem Pla-

nı” hazırlamışlardır. Bu planda çocuk ve gençler için, yarışmalar ve

kampanyalar düzenlemeyi, tuvalet sonrasında el yıkama alışkanlığı-

nı kazandırmayı, tuvaletlere sağlık için sloganlar asmayı, özelikle kız

çocuklarının adet dönemlerinde sağlıklı olmasını öğretmeyi hedefle-

mektedir. Bu çabaların okul öncesi dönem çocuklarını da kapsama-

sı önem taşımaktadır. Doğal kaynakların gerçek yararlanıcıları kadın

ve kız çocuklarını daha fazla eğitmeliyiz. Esasen bu konunun önemi,

okuma hakkı elinden alınan, karar hakkı tanınmayan bütün dünya-

daki kadın ve kız çocuklarına erişilmesinde yatmaktadır. Güvenlik

ve gizliliğin yetersiz olduğu durumlarda özellikle kız çocukları, onlar

için riskli olabilecek bölgelere gitmek zorunda kalmaktadırlar.

Bir-

çok ülkede ebeveynlerin kız çocuklarını okula göndermemelerinin en

önemli sebeplerinden biri güvenli sanitasyon hizmetinin bulunmayışı

olarak tespit edilmiştir. Bu hizmet ve servislerin kültürel olarak uygun

ve duyarlı olması gerekmektedir.

Su ve sanitasyon hakkı hususunda; Kadınlara Karşı Her Türlü

Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi’nin 14/2 Maddesinde de önemli

bir hüküm yer almaktadır. Buna göre; “Taraf devletler, kadın-erkek

eşitliği ilkesine dayanarak, kırsal kesim kadınlarının, kırsal kalkınma-

ya katılmalarını ve bundan yararlanmalarını sağlamak için bu kadın-

lara karşı ayrımı ortadan kaldıran tüm uygun önlemleri alacaklar ve

özellikle konut, sağlık, elektrik ve su temini, ulaştırma ve haberleşme

konularında yeterli yaşam standartlarından yararlanma haklarını sağ-

layacaklardır.”

Diğer taraftan, su taşkınları, kuraklık, kasırgalar ve yoğun yağ-

murlar gibi doğal afetlerin yaşamı olumsuz etkilemesi sonucunda,

kadınlara ulaşmayan erken uyarı sistemleri gibi alınan önlemler açı-

sından, acil durumlarda risklerin azaltılması veya farklı ihtiyaçların

giderilmesindeki farklı stratejiler açısından, kadınlar ve erkekler ara-

“Gender Bias, The Burden on Women and Girls”, Water Rights and Wrongs,

UNDP, Peace Child International, 2007, sh. 18.