TBB Dergisi Özel Sayı

167

TBB Dergisi 2017 (özel sayı)

Süheyla Suzan Gökalp ALICA

rincisinden başlamak üzere hepsinde toplumsal cinsiyet eşitsizliği ve

suya erişim konusu önemli gündem maddesi olmuştur. Mart 1997de,

Fas- Marakeş’de yapılan Birinci Dünya Su Forumu, Dünya Su Kon-

seyine 21. yüzyılda Su, Yaşam ve Çevre için uzun vadeli bir vizyon

geliştirme görevini vermiştir. Birinci Dünya Su Forumu aynı zaman-

da suyu ticari değere sahip bir emtia olarak değerlendirmeye karşı

uyarıda bulunmuş ve birtakım öncelikler belirlemiştir. Bu öncelikler

şunlardır: Su ve sanitasyon hakkı, paylaşılan su yönetimi, ekosistem

korunması, cinsiyet eşitliği ve suyun verimli kullanımı.

Bu kapsamda kadınları çok ilgilendiren su ve sanitayon hakkı

üzerinde durmakta yarar bulunmaktadır. Fransızcadan dilimize giren

“sanitasyon” sözcüğü, bir tıp terimi olarak, “halk sağlığını korumak ve

hastalığı önlemek için tasarlanan önlemler ve bunların uygulanması”

anlamında kullanılmaktadır. Sanitasyon, tuvaletle ilgili sağlığı ilgilen-

diren işlerin bütünü olarak görülmektedir. Sanitasyon sözcüğü çok bi-

linmeyen bir sözcük olmasına karşılık son dönemlerde “su hakkı” ile

birlikte anılmaya başlanmıştır. Su ile ilgisi çok net bir biçimde kurulan

“sanitasyon hakkı” gerçekleştirilemez ise pek çok sağlık sorununun

doğacağı bilinmektedir. İlk kez 1977 yılında Mar del Plata’da yapılan

Birleşmiş Milletler Su Konferansı, su ve sanitasyon hakkı için, kadın

ve erkeklerin her ikisinin de su yönetiminde rol almasının önemini

vurgulayarak, 1981-90 yılları “uluslararası içme suyu ve sanitasyon on

yılı” olarak kabul etmiştir. Dublin’de 1992 yılında yapılan “Uluslara-

rası Su ve Çevre Konferansında” sürdürülebilir su yönetimi için bir ön

şart olarak toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması kabul edilmiştir.

2005-2015 yılları “Yaşam İçin Su” uluslararası eylem için on yıl olarak

kabul edilmiştir. Temiz suve sanitasyona erişim, bir insanhakkı olarak,

2010 yılında Birleşmiş Milletler Genel Kurul Kararında (64/292) yer

almıştır.

“Temiz suya ulaşmak önemli bir gereksinimdir ve bu nedenle temel

bir insan hakkıdır. Temiz suya erişilememesi, birçok hastalığa yol aç-

United Nation Framework Convention on Climate Change, Report on gender

composition,

items/6911.php?priref=600008626#beg

Sida, Women, Water, Sanitation and Hygiene, March 2015,

se/contentassets/3a820dbd152f4fca98bacde8a8101e15/women-water-sanitation-

and-hygiene.pdf