TBB Dergisi Özel Sayı

İnsan Hakları Hukukunun Pozitivist Yönünü Oluşturan İlgili Uluslararası Antlaşmaların ...

tandaşlığında olduğu devlet isterse yabancı devlet bakımından olsun)

karşı daha çok hak ve özgürlüğe sahiptir.

Ancak dünya üzerinde ya-

şayan bütün insanların bu ayrıcalığa sahip olmadığı da bir gerçektir.

Batı tipi demokrasilerle yönetilen devlet ülkelerinde yaşayan kişilerin

sahip oldukları temel hak ve özgürlükleri kullanabilmeleri ile otori-

ter rejimle yönetilen devletlerde yaşayan kişilerin söz konusu hak ve

özgürlüklerini kullanabilmeleri arasında ciddi farklılıklar bulunmak-

tadır. Aynı şekilde uluslararası hukukta insan haklarına yönelik geliş-

tirilen bölgesel sistemler arasında da bireyin korunması bakımından

farklılıklar bulunmaktadır. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS)

ile oluşturulan sistemin etkinlik, uygulanma ve bireye tanıdığı hak ve

yetkiler bakımından Amerikan İnsan Hakları Sözleşmesi (AMİHS)

Afrika İnsan ve Halkların Hakları Şartıyla (AİHHŞ)

oluşturulan sis-

temlere nazaran çok daha ilerici yönlerinin olduğu görülür. Feminist

yaklaşım, kadının uluslararası hukukta dikkate alınması bakımından

ortaya koyduğu metotlarda daha çok batı tipi demokrasilerle yöne-

tilen devletlerdeki koşulları dikkate almaktadır. Bununla beraber söz

konusu devletlerin vatandaşı olan kadınların beklentileri, vatandaşı

oldukları devletlerin kültürel yapıları ve kendilerine tanıdıkları hakla-

ra bağlı olarak, üçüncü dünya devletlerinin vatandaşı olan kadınların

beklentilerinden bariz şekilde farklılık göstermektedir.

Birey, uluslararası hukukta ön plana çıkarılmıştır. Onu ön plana

çıkaran, devletlerin tutumu olmuştur. Devletler, bireyin sahip oldu-

ğu temel hak ve özgürlükleri tanıyacaklarını, insan haklarına saygı

Ali İbrahim Akkutay, Diplomatik Koruma ve İnsan Hakları İlişkisi, Ankara: Ada-

let Yayınevi, 2013, s. 91. Hatta Kelsen, uluslararası hukukun, ulusal hukuk dü-

zenlerinden farklı bir yapısı olduğundan hareketle, devletlerarası ilişkileri düzen-

lemesi itibariyle bireylere birtakım haklar tanımaktan öteye geçemeyeceğini ve

ödevler yükleyemeyeceğini iddia etmiştir. (Hans Kelsen, General Theory of Law

and State, Translated by Anders Wedberg, Cambridge/Massachussets: Cambrid-

ge University Press, 1949, s. 342.)

Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms, 4

November 1950, 213 UNTS 220, No. 2889.

American Convention on Human Rights, 22 November 1969, 1144 UNTS 143, No.

17955.

African Convention on Human and Peoples’ Rights, 27 June 1981, 1520 UNTS 217,

No. 26363.

Bkz. Sally Engle Merry, Human Rights and Gender Violence – Translating Inter-

national Law into Local Justice, Chicago/London: The Chicago University Press,

2006, s. 134 vd.