23 / 497
22
İnsan Hakları Hukukunun Pozitivist Yönünü Oluşturan İlgili Uluslararası Antlaşmaların ...
Birleşmiş Milletler (BM) Şartı’nın yürürlüğe girmesiyle birlikte
insan hakları hukukuna ilişkin önemli gelişmeler yaşanmıştır. Çok
sayıda uluslararası bildiri yayınlanmış, uluslararası antlaşma oluştu-
rulmuş ve yürürlüğe girmiştir. Milletlerarası Medeni ve Siyasal Hak-
lar Sözleşmesi (MMSHS),
8
Milletlerarası Ekonomik, Sosyal ve Kültürel
Haklar Sözleşmesi(MESKH),
9
İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi
(İHEB)
10
, Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılması Hakkın-
da Sözleşme,
11
AİHS ve AMİHS gibi temel uluslararası hukuk belge-
leriyle insan haklarına ilişkin normatif temellerin oluşturulduğu dü-
şünülmektedir.
12
Oysa söz konusu belgeler mevcut normatif değerleri
yazılı hale getirmiştir. Bu ayrımın yapılamaması maalesef güncel insan
hakları uygulamalarına da yansımaktadır. Zira insan hakları hukuku-
nun normatif temellerinin pozitif uluslararası hukuk kaynaklarından
doğduğu anlayışıyla hareket etmek, insan hakları hukukunu iradeci
pozitivist uluslararası hukukla yorumlamaktan başka bir gelişimin
kaydedilemeyeceğini kabul etmek anlamına gelecektir. Bu sebepledir
ki doğrudan kadın haklarına ilişkin Kadınlara Karşı Her Türlü Ay-
rımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi (CEDAW),
13
BM Kadınların Siyasal
Haklar Sözleşmesi,
14
BM Evlenmeye Rıza, Evlenme için Asgari Yaş ve
Evliliklerin Tescili Hakkında Sözleşme
15
gibi çok daha eski tarihli ulus-
lararası antlaşmalar bulunsa da yirminci yüzyılın sonlarında alevlenen
uluslararası hukuka yönelik feminist yaklaşıma kadar kadın hakları
böylesi bir gündem oluşturmamıştır. Zira insan hakları hukukunun
gelişimiyle bireyin uluslararası hukukta sahip olduğu haklar ile kadı-
nın elde ettiği haklar aynı paralelde gerçekleşmiştir.
8
International Covenant on Civil and Political Rights, 16 December 1966, 999 UNTS
171, No. 14668.
9
International Covenant on Economic Social and Cultural Rights, 16 December
1966, 993 UNTS 3, No. 14531.
10
UN General Assembly, General Assembly Resolution 3/217 A [Universal Decla-
ration of Human Rights], 10 December 1948, A/RES/217(III) A (1948).
11
Convention on the Prevention and Punishment of the Crime of Genocide, 9 De-
cember 1948, 78 UNTS 278, No. 1021.
12
Thomas Buergenthal, “The Normative and Institutional Evolution of International
Human Rights”, Human Rights Quarterly, Vol. 19(4), 1997, s. 705.
13
Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination against Women, 18
December 1979, 1249 UNTS, No. 20378.
14
Convention on the Political Rights of Women, 31 March 1953, 193 UNTS 136, No.
2613.
15
Convention on Consent to Marriage, MinimumAge for Marriage and Registration
of Marriages, 10 December 1962, 521 UNTS 232, No. 7525.