308 / 497
307
TBB Dergisi 2017 (özel sayı)
Saadet KÖSEOĞLU
BULGULAR VE YORUM
Geçerlik
Ölçeğin yapı geçerliğini ortaya koymak amacıyla deneme formun-
da yer alan 30 madde üzerinde faktör analizi yapılmıştır. Faktör analizi
yapılmadan önce verilerin faktör analizine uygunluğu Kaiser- Meyer
Olkin (KMO) ve Barlett Sphericity testiyle test edilmiştir. Değerlen-
dirmeye alınan 251 adet 30 maddelik deneme formu ölçeği formu için
KMO değeri .96, Barlett Sphericity testi sonucu 5731,764 bulunmuştur.
Veriler üzerinde faktör analizi yapılabilmesi için KMO değeri .70 ola-
rak önerilmektedir. Bu durumda gözlenen .96’lik KMO değeri önerilen
KMO değerinden yüksektir. Ölçeğin deneme formu verilerinin faktör
analizi yapmaya uygun olduğu görülmektedir.
Uygulanan faktör analizi sonucunda, 30 maddeden oluşan ölçek-
ten, maddeler çıkarılmadan önce ölçek 4 faktörlü bir yapıya sahip olan
ölçeğin yapısına uymayan ya da birden fazla yük veren 9 madde (2,
8, 10, 12, 17, 19, 20, 22, 23) çıkarılarak tek faktörlü yapıya ulaşılmıştır.
Geriye kalan 21 maddenin z değeri 1’in üzerinde olan tek faktörlü bir
yapı oluşturmuştur. Bu tek faktör ilgili tutum değişkenine ait varyan-
sın %57,88’ini açıklamaktadır. Ölçeği oluşturan maddelere ait faktör
yükleri 0,63 ile 0,84 arasında değişmektedir. Tüm bu bulgular ölçeğin
tatmin edici düzeyde yapı geçerliğine sahip olduğuna ilişkin kanıt
oluşturmuştur.
Ölçeğin madde geçerliğine ve homojenliğine ilişkin olarak mad-
de test korelasyonları hesaplanmıştır. Sonuç olarak ölçeğin madde test
korelasyonları 0,40 ile 0,71 arasında değerler almaktadır. Tüm bu bul-
gular ölçek maddelerinin geçerliğine ve aynı yapıyı ölçtüğüne kanıt
olarak kullanılmıştır.
Güvenirlik
Ölçeğin güvenirliği hesaplanırken ölçeğin bütünü için Crα güve-
nirlik katsayıları bulunmuştur. Ayrıca 251 kişilik uygulama grubun-
dan rastlantısal olarak 30 kişi belirlenip test tekrar test yapılmış ve test
tekrar test güvenirliği hesaplanmıştır. Bunların yanında madde test
korelasyonları da hesaplanmıştır. Ölçeğin tümüne ait Crα güvenirlik
katsayısı 0,96 bulunmuştur. Test tekrar test güvenirliği ise 0,92 bulun-
muştur. Tüm bu sonuçlar ölçeğin bütününün tatmin edici düzeyde gü-
venilir olduğunu göstermiştir. Sonuçlar Tablo 1’de gösterilmiştir.