TBB Dergisi 97. Sayı

TBB Dergisi 2011 (97)

İbrahim AŞIK

“Mahkemenin salahiyeti intizamı amme esasına binaen tayin edilmemiş

olan hallerde iki taraf bir veya mütaaddit muayyen hususa mütaallik ihtilafları-

nın salahiyettar olmıyan mahal mahkemesinde görülmesini tahriren mukavele

edebilirler. Bu halde işbu mahal mahkemesi o davaya bakmaktan imtina edemez.”

Görüleceği üzere bu düzenleme ile Kanun, taraflara oldukça geniş

bir sözleşme serbestisi tanımıştı. Bu hükümle bazı sınırlamalar getiril-

miş, bunun dışında yetki sözleşmesi yapma serbestliği tanınmıştı. Sınır-

lamalardan en önemlisi mahkemenin yetkisinin kamu düzenine ilişkin

olmamasıydı. Bir diğer ifadeyle kamu düzenine ilişkin yetki hallerinde

yetki sözleşmesi yapılamamasıydı. Bunun yanında yetki sözleşmesinin

yazılı olarak yapılması, uyuşmazlığın belirli veya belirlenebilir olması

ve yetkili kılınan mahkemenin belirli olması gerekmekteydi.

B. Hukuk Muhakemeleri Kanunu Tasarısı’ndaki ve Hukuk

Muhakemeleri Kanunu’ndaki Düzenleme

Komisyon tarafından hazırlanarak Adalet Bakanlığı’na sunulan

Hukuk Muhakemeleri Kanunu Tasarısı’nın ilk şeklinde yetki sözleş-

mesi 22-23-24. maddelerde düzenlenmekteydi. Bu düzenlemeler şu

şekildeydi:

Madde 22- Tacirler veya kamu tüzel kişileri arasındaki yetki sözleşmesi

(1) Tacirler veya kamu tüzel kişileri, aralarında doğmuş veya doğabilecek

bir uyuşmazlık hakkında, bir veya birden fazla mahkemeyi sözleşmeyle yetkili

kılabilirler. Taraflarca aksi kararlaştırılmadıkça dava sadece sözleşmeyle belir-

lenen bu mahkemelerde açılır.

Madde 23-Diğer kişiler arasındaki yetki sözleşmesi

(1) Tacirler ile kamu tüzel kişileri dışındaki diğer kişiler, aralarında doğ-

muş veya doğabilecek bir uyuşmazlık hakkında, kanunen yetkili kılınan genel

ve özel yetkili mahkemeler yanında başka bir mahkemeyi de yetkili kılabilirler.

Madde 24- Yetki sözleşmesinin geçerlilik şartları

(1) Tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edemeyecekleri konular ile ke-

sin yetki hallerinde, yetki sözleşmesi yapılamaz.

(2) Yetki sözleşmesinin geçerli olabilmesi için yazılı olarak yapılması,

uyuşmazlığın kaynaklandığı hukuki ilişkinin belirli veya belirlenebilir olması

ve yetkili kılınan mahkeme veya mahkemelerin gösterilmesi şarttır

Tasarının ilk şeklindeki bu madde metinleri için bkz.: Hukuk Muhakemeleri

Kanunu Tasarısı, Adalet Bakanlığı, Ankara 2006.