57 / 529
Tutuklamaya İlişkin Temel Sorunlar ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin...
56
huriyet başsavcılığına gönderilir. Güvencenin geri verilmesinde veya
hazineye irat kaydedilmesinde, 5271 sayılı Kanun’un 115 inci maddesi
hükümlerine göre işlem yapılır
61
.
1412 Sayılı CMUK’ta yer verilmiş olan teminatla salıverme kuru-
muna bazı benzerlikler gösteren
62
güvence yatırma kurumu, henüz
tutuklama kararı verilmeden adli kontrol kapsamında tutuklamaya
alternatif olarak uygulanabilecek bir tedbir niteliğinde olması ile özel-
lik göstermektedir
63
. 5353 Sayılı Kanun’la yapılan değişiklikle güven-
ce yatırma bakımından da üç yıllık süre sınırı ortadan kaldırılmıştır.
109/3-h’ye göre, güvence
“para”
olacaktır. Yükümlünün, miktarı ve
taksitle ödeme süreleri hâkim tarafından belirlenen bir güvence mik-
tarını yatırması gerekmektedir. CMK m. 113 gereğince şüpheli veya
sanık tarafından gösterilecek güvence, şüpheli veya sanığın bütün
61
CMK m. 115/1’e göre hükümlü, hükmün infazına yönelik yükümlülüklerini
yerine getirmişse güvence kendisine geri verilir.
62
5271 Sayılı CMK’da yer almayan, Mülga Kanundaki teminatla salıverme, delillerin
karartılması şüphesi olan durumlarda uygulanmıyordu. CMK’da ise kaçma veya
delilleri karartma şüphesi olanherdurumdagüvencekurumununuygulanabilmesi
mümkün kılınmış olmakla birlikte, bu düzenleme eleştirilmektedir. KUNTER/
YENİSEY/NUHOĞLU, No. 64.3. Adli kontrol ile bağlantılı güvence (109/2-f
ve g), kanundaki teminatla salıvermeden birçok yönden farklıdır. Güvencenin
amacı, şüpheli veya sanığın bütün usul işlemlerinde hükmün infazında hazır
bulunmasını ve kanunda gösterilen ödemeleri yapmasını sağlamaktır. M. 114’teki
önceden ödetme de aynı amaca yöneliktir. Buna göre hakim, mahkeme veya savcı,
şüpheli veya sanığın rızasıyla güveceden mağdurun haklarını karşılayan veya
nafaka borcuna ilişkin bulunan kısmı istedikleri takdirde mağdura veya nafaka
alacaklılarına verebilir. Önceki Kanundaki düzenlemelerle karşılaştırmalar için
bkz. KUNTER/YENİSEY/NUHOĞLU, No, 64.3-64.6. 1412 Sayılı Kanun’un
sisteminde güvence gösterilmesinin tutuklanmasına karar verilen sanık hakkında
bu kararın infazından vazgeçilmesini sağlayan bir kurum olmasına karşılık,
5271 Sayılı Kanunda adli kontrol çerçevesinde tutuklamanın alternatifi olarak
düzenlenmiştir. CENTEL/ZAFER, s. 371.
63
“…Sanığın 21.01.2008 tarihli duruşmada hazır bulunmamasına dayanak olarak geçerli
bir mazeret bildirdiği anlaşılmakla güvence parasının CMK’nın 113 ve 115. maddeleri
gereğince iadesi yerine ara karar ile hazineye irad kaydedilmesi…Kanuna aykırı, sanık
N... K... müdafii, sanık M... E... ile katılanlar vekilinin temyiz itirazları bu itibarla yerinde
görüldüğünden hükmün bu sebeplerden dolayı bozulmasına, 09.12.2010 tarihinde oybir�
liği ile karar verildi”
. Y. 9. CD, E. 2009/1815, K. 2010/12493,
http://www.kararara.
com/yargitay/yrgty2010/yrgtyk9942.htm, Erişim Tarihi: 9.9.2011. Benzer şekil-
de,
“…Kefalet parasının sanığa CMK.nun 115. maddesi uyarınca iadesi yerine karar ke�
sinleştiğinde iadesine karar verilmesi… Kanuna aykırıdır… Kanuna aykırı, katılan vekili
ile sanık müdafiinin temyiz itirazları bu itibarla yerinde görülmüş olduğundan hükmün
bu sebeplerden dolayı bozulmasına, 30.10.2007 gününde oybirliğiyle karar verildi”
Y. 9.
CD, E. 2007/3341, K. 2007/7740, T. 30.10.2007,
http://www.kazanci.com/kho2/ibb/giris.htm, Erişim Tarihi: 9.9.2011.