TBB Dergisi 98. Sayı

Tutuklamaya İlişkin Temel Sorunlar ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin...

tedbirlerin, tutuklama ile ulaşılacak amaca nasıl hizmet edecekleri

belirsizdir. Örneğin, kişinin sürücü belgesine geçici olarak el konul-

ması (CMK md. 109/3-d) onun kaçmasını (CMK md. 100/2-a) veya

delil araçlarını karartmasını ya da kişiler üzerinde baskı uygulamasını

(CMK md. 100/2-b) engellemeye elverişli değildir. Bu itibarla, CMK

md. 109/3’te yer alan ve tutuklama sebeplerine bağlı olarak uygu-

lanması öngörüldüğü halde, tutuklama tedbiriyle ulaşılmak istenen

amaçlarla ilgisi bulunmayan tedbirler (CMK md. 109/3-d, e, g ve i)

başka bir başlık altında düzenlenebilir

Ayrıca belirtmek gerekir ki, 109/3-d, g ve h’de yer verilen ve aynı

zamanda 2002 Tasarısında da yer almakta olan yükümlülükler koruma

tedbiri olma özelliğinden çok, önleme tedbiri niteliği taşımaktadırlar

Ayrıca 5395 Sayılı Çocuk Koruma Kanunu’nda da CMK’da yer

alanlara ek birtakım tedbirler

öngörülmüş bulunmaktadır (ÇKK m.

20). Bu hükme göre; “(1) Suça sürüklenen çocuklar hakkında soruştur-

ma veya kovuşturma evrelerinde adlî kontrol tedbiri olarak Ceza Mu-

hakemesi Kanunu’nun 109 uncu maddesinde sayılanlar ile aşağıdaki

tedbirlerden bir ya da birkaçına karar verilebilir:

a) Belirlenen çevre sınırları dışına çıkmamak.

b) Belirlenen bazı yerlere gidememek veya ancak bazı yerlere gi-

debilmek.

c) Belirlenen kişi ve kuruluşlarla ilişki kurmamak.

(2) Ancak bu tedbirlerden sonuç alınamaması, sonuç alınamayaca-

ğının anlaşılması veya tedbirlere uyulmaması durumunda tutuklama

kararı verilebilir”.

Belirlenen çevre sınırları dışına çıkmamak yükümlülüğü, mahke-

me kararında belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde suça sürüklenen

çocuğun belirlenen çevre dışına çıkmasının yasaklanmasını ifade eder.

Çocuğun kanuni temsilcisine, on gün içinde şube müdürlüğü veya

çeliştiği ve özel hukuk ilişkilerinin ceza hukuku alanına taşınmasına sebebiyet

vereceği doktrinde ifade edilmektedir. CENTEL/ZAFER, s. 369, 373.

FEYZİOĞLU, s. 1 vd; ÖZBEK/KANBUR/DOĞAN/BACAKSIZ/TEPE, s. 293.

ÖZBEK/SOYER, s. 382.

Çocuk Koruma Kanunu’nda CMK’nın aksine

“yükümlülük”ten değil, “tedbir”

den

söz edilerek terim birliği sağlanamadığı hususunda bkz. CENTEL/ZAFER, s. 371.